Erfgooiers

Erfgooiers

De geschiedenis van de erfgooiers is eeuwen oud. Sinds de Middeleeuwen waren de Gooise gronden eigendom van de Abdij van Elten (nu gelegen in Duitsland). Tijdens het bewind van de graaf van Holland, rond 1300, kwam de Gooise Marke tot stand. Dit was een agrarische belangenorganisatie, met als voornaamste doel het ten eeuwigen dage behouden en gebruiken van de Gooise (al)gemene gronden. De Marke kreeg ook een naam: Stad en Lande van Gooiland. De Gooiers streden ervoor om hun gebruiksrechten in stand te houden. Zij moesten er ook voor zorgen dat niet teveel nieuwelingen rechten kregen op de gronden. Uiteindelijk ontstonden zo twee soorten erfgooiers: de scharenden en de niet-scharenden. De scharenden lieten hun vee “scharen” of grazen op de meenten. Besluiten werden vastgelegd in zogenaamde schaarbrieven.

In 1912 werd de Erfgooierswet aangenomen in de Tweede Kamer. Deze wet regelde het voortbestaan van de Gooise Marke. De Vereniging Stad en Lande van Gooiland kreeg volgens deze wet het eigendom van de gemene weiden en heiden. Na de Tweede Wereldoorlog liep het aantal boeren terug. Uiteindelijk werd in 1972 de organisatie opgeheven. Een aantal scharende boeren kreeg een uitkering in geld (de wijkers). Een aantal anderen kregen grond om te kunnen blijven boeren (de blijvers).

De niet-scharenden kregen een eenmalig bedrag, dat werd opgebracht uit de verkoop van de gronden. De meenten in het Gooi zijn inmiddels allemaal bebouwd. Maar de naam Erfgooier is bij de echte Laarders een begrip dat niet vergeten wordt…

Jaarlijks organiseert de Stichting Stad en Lande van Gooiland – in de derde week van oktober – de ‘week-van-de-erfgooier‘ en wordt de Emil Luden-penning uitgereikt.


Dorpsradio 9 mei 2021

Gastheer Teun Koetsier gaat in gesprek met twee erfgooiers. Frank (PA) Smit en Hans Schaapherder vertellen over de Stichting Stad…

Nieuw erfgooiers-boek

Nummer 123 van het Kwartaalbericht (2013-1) bevatte een artikel van Anton Kos met de titel ‘Erfgooiers en hun gemene gronden’….

Frans Smit, Laren NH

Mijn opa Frans Smit

Ik heb mijn opa helaas niet gekend, want hij overleed in 1989, bijna 7 jaar voordat ik geboren ben, in…

Mijn opa Hein Calis

In 1955 zat ik op de Aloysiusschool aan de Eemnesserweg bij broeder Hermanus in de eerste klas. Aan de wanden…

Erfgooiers geportretteerd

Wie in 2015 de in Singer Laren tentoongestelde foto-expositie ‘Koos Breukel. Erfgooiers’ gemist heeft of de foto’s nog wel eens…

117.000 Kruissteken

In Kwartaalbericht 139 sloot Anton Kos zijn serie over de geschiedenis van de Erfgooiers af met de stelling: ‘de Erfgooiers…

Harmen Vos, ‘de Koddebeier’

De destijds in Laren woonachtige Harmen Vos was een sleutelfiguur in de geschiedenis van de erfgooiers. Door het schieten van…

Bijtijds aangetekend

Pastoor Brouwer adviseerde het jonge stel in 1952 om “bijtijds aan te tekenen”. Corrie en Henk waren namelijk ‘hand-in-hand’ gesignaleerd…

Schenkingen 2e Kwartaal 2015

4/4 Dhr. Boesmans: Laren Promotion en fles wijn van prins Oelepetoet XXXII Karel Loeff: ingelijst affiche over Hamdorff van Willy…

Hendrik Smit

Op 12 mei wordt op het ‘Hendrik Smitlaantje’ in Blaricum een monument onthult voor mijn oudoom Hendrik Smit. Hij behoorde…

Dialect Digitaal

Sinds begin september is de CD ‘effe tussedeur’ – met 28 door Nic Vos in Larens dialect ingesproken verhalen van…

Mijn oude buurt: het Oosterend

In 1896 besloot Jan Snelder, oudste zoon van een kinderrijke boerenfamilie in de Achterhoek, niet het bedrijf van zijn voorouders…

Schenkingen 1e kwartaal 2013

16/2 Van Ria Teeuwen-Carpentier en Ben Telleman ontvingen wij een draaiboek (3x) TV-programma RKK Eucharistieviering St. Jansbasiliek 10-02-2013. 16/2 Jan…

De dood van een erfgooier

Vrijdag 26 oktober jl werd de verhalenbundel “De dood van een erfgooier” gepresenteerd in het gebouw van de Historische kring…

Erfgooiers.com

Op 17 november 2011 werd een nieuwe reizende expositie over de erfgooiers geopend door voorzitter van het Gewest, de Hilversumse…

Schaapherders in de fout

In 1999 dook een, tot dan toe onbekende, kroniek op van de 18-eeuwse Scheepen (Schout) van Huizen Huizer schepen Lambert…

Erfgooiers ten eeuwigen dage

De Stichting Goois Natuurreservaat heeft samen met uitgeverij Waanders in Zwolle de geschiedenis van de erfgooiers laten vastleggen door Anton…