Bijtijds aangetekend

Pastoor Brouwer adviseerde het jonge stel in 1952 om “bijtijds aan te tekenen”. Corrie en Henk waren namelijk ‘hand-in-hand’ gesignaleerd tijdens een wandeling over de Laarder Eng terwijl ze nota bene ook in dezelfde boerderij woonden. In de ogen van een verklikkende buurtbewoner voldoende reden om daarvan op de pastorie aangifte te doen. Samen met de pastoor werd de trouwdatum vastgesteld op donderdag 1 januari 1953, een vrije dag, en werd er vlak voor de Kerst al voor de wet getrouwd. Een huwelijk dat ruim 55 jaar zou standhouden.

Dit artikel is afkomstig uit Kwartaalbericht 137 [2016-3]. Leden van de Historische Kring Laren ontvangen het kleurrijke glossy magazine 4 keer per jaar. U kunt hier lid worden. Losse nummers zijn à € 4 per stuk in de Lindenhoeve te koop, zolang de voorraad strekt.

Hans Schaapherder & Gerda Meulenkamp

We ontmoeten de inmiddels bijna 89-jarige Corrie begin april als ze samen met haar dochters, kleindochter en achterkleindochters een ‘dagje Laren’ doet. Ze woont al weer bijna 7 jaar in Oudewater maar zo’n bezoek aan Laren roept nog vele herinneringen op. We hebben in de Lindenhoeve afgesproken, nota bene de plek waar haar in 2008 overleden man Henk op 5 augustus 1927 werd geboren. Dochters Ans en Marja hebben het nostalgische dagje goed voorbereid met vele foto’s uit het familie-archief. Ze souffleren hun moeder Corrie die veel en graag vertelt…

In 1952 kwam de 25-jarige Corrie (Cornelia Gerarda Jacoba van Leeuwen) vanuit Delft naar de boerderij op de hoek Boekweitskorrel/Wagenpad om voor Jans Elders te zorgen. Haar latere man Henk Smit kon – naast het drukke leven op de boerderij – niet alleen voor zijn zieke moeder zorgen en had hulp gezocht. Corrie heeft eerst als ‘huishoudster’ en vervolgens als ’schoondochter’ voor Henk’s moeder gezorgd tot Jans op 28-12-1953 op 69-jarige leeftijd is overleden.

Rode Hein
Jans – Johanna Maria – Elders (14-12-1884, Eemnes) was de vrouw van Hendrik Hzn Smit (26-12-1883 – 09-08-1946), bekend als ‘Hein van Steffenshein’ die door zijn haarkleur ook wel ‘Rode Hein’ werd genoemd. Het gesprek komt al gauw op deze markante Laarder die ook een prominente rol heeft gespeeld in het bestuur van de Vereniging van Stad en Lande van Gooiland. De dames overhandigen ons een foto waarvan ze weten dat Hein Smit de 2e persoon van links is. Later kunnen we de foto plaatsen want deze staat ook in het bekende boek “Stad en Lande van Gooiland” door Dr. A.C.J. de Vrankrijker. Het is een groepsfoto uit 1917 ter gelegenheid van de opening van het Gemeenlandshuis (op de plek in Hilversum waar nu het mediapark ligt). Op de foto zit rechts naast Rode Hein voorzitter Emil Luden en daarnaast Floris Vos. Harmen Vos staat op de vierde rij. Opvallend is het grote aantal dames van wie we nu lezen dat het de echtgenotes van de bestuursleden zijn, maar Jans Elders staat er niet bij. In die tijd woonde Hein Smit nog in boerderij ‘de Lindenhoeve’ aan de van Nispenstraat, waar tegenwoordig de Historische Kring Laren is ondergebracht. In 1928 verhuisde het gezin, waar inmiddels 6 kinderen waren geboren waarvan Henk de jongste, naar de Boekweitskorrel 18 in de bocht van de Zijtak en het Wagenpad. Vroeger liep de Boekweitskorrel namelijk nog een stuk door tot aan de Zevenenderdrift. Tegenwoordig vindt u hier De Dissel, Ooghout, Steffenshein, De Kwartel, Schepeltje en ’t Tuintje. Hein had de boerderij overgenomen van zijn altijd vrijgezel gebleven ooms Gijs en Steffen en zijn tante Jansemeut. Tegenover de boerderij stond de woning van lompen- en metaalhandelaar Piet Tak waarvan de daknok versierd was met een uit hout vervaardigde ‘makelaar’ die de voorstelling gaf van een boekweitskorrel. De weg heeft toen de naam Boekweitskorrel gekregen.

Scharende erfgooier
Na het overlijden van Rode Hein, net na de oorlog, zet jongste zoon Henk het familiebedrijf voort. Zijn vrouw Corrie paste zich snel aan op het leven op het gemengde bedrijf met ± 3 hectare weide- en akkerland. Ze vertelt over de verschillen tussen ‘droog-’ (de pinken) en ‘melkvee’ die op zowel de Hilversumse als de Blaricummer Meenten werden geweid. De door erfgooiers gedeelde meenten, met gemeenschappelijk gebruik, lagen ver van de boerderij. Soms boerden er wel 3 boeren in 1 kamp. Henk had speciaal een brommer aangeschaft om zich tussen alle stukjes land te kunnen verplaatsen. In deze tijd speelde de opheffing van het meenten-systeem door Stad en Lande waarbij het gezamenlijke land werd verkocht – en het Goois Natuur Reservaat werd opgericht. Bij de verdeling van de opbrengst werd onderscheid gemaakt tussen scharende en niet-scharende erfgooiers. Roerige tijden waarin flink gespeculeerd werd maar ook grote spanningen tussen de boeren ontstonden. Als scharende erfgooier koos Henk in oktober 1962 om elders een nieuw bedrijf op te starten. Het gezin met inmiddels 6 kinderen verhuisde naar Oudewater waar in 1965 Marja als zevende kind werd geboren. Nadat in 1988 alle kinderen waren uitgevlogen zijn Henk en Corrie samen weer teruggekeerd naar Laren waar zij nog 20 jaar op de Eemnesserweg hebben gewoond.

Hendrik Smit
Op hun ‘dagje’ in Laren kunnen Corrie en haar dochters de boerderij op de Boekweitskorrel niet meer bezoeken omdat die in 1967 werd afgebroken. De grond ligt sinds die tijd braak. Wel gaan ze – naast het bezoek aan de Lindenhoeve en de in Laren woonachtige oudste dochter Nel – nog even naar de Eemnesserweg 8 waar ooit het huis stond dat hun lievelingstante Emma hun in 1988 naliet. Anno 2016 staat het nieuwe huis van Marc en Saskia Vos op deze plek. Tante Emma, de oudste zus van Henk, heeft een speciaal plekje in hun familiegeschiedenis. Emma Barbara Smit (1917-1988) trouwde – volgens sommigen om de familie-erfenis te redden – vlak voor zijn overlijden met de bekende Larense architect Hendrik Franciscus Smit (1888-1969), die onder andere het parochie-altaar in de Basiliek ontwierp. Deze gemeente architect was een neef van Emma en Henk Smit en vele jaren bouwheer van de gemeente Laren. Hij was verantwoordelijk voor de bouw van onder andere de Leeszaal aan de Eemnesserweg (notaris de Boer), de woonhuizen en winkels tegenover de Rabobank en vele villa’s. Zijn passie was het ontwerpen van kerken hetgeen ook blijkt uit de vele presentatiemodellen die de familie nog bezit en waarvan ze zich afvragen of de Historische Kring Laren hierin geïnteresseerd is. Voorlopig blijven er vandaag 2 achter. Corrie brengt nog even ter sprake dat H.F. Smit ook graag een ontwerp voor de Basiliek had willen maken maar daar destijds te onervaren voor werd ingeschat. Als ‘goedmakertje’ mocht hij de pastorie ontwerpen. Volgens Corrie heeft zij uit goedingelichte bronnen vernomen dat de kwaliteit van de pastorie ten opzichte van de basiliek zoveel beter is dat men hem achteraf de opdracht graag had gegund. Had men maar “bijtijds aangetekend”!

Naschrift: We zijn bij publicatie van dit verhaal inmiddels al weer een half jaar verder. Naast enkele inhoudelijke correcties stuurde dochter Marja ook deze aanvulling: “Corrie Smit was met Sint Jan weer in Laren, mee in de rolstoel, nog een keer de Sint Jans processie met haar kinderen. Haar oudste zoon Stef is op 15 januari begraven in het graf waar ook Henk Smit ligt. De steen was juist op tijd bijgeschreven en terug geplaatst voor de Sint Jan. De ‘film’ van deze dag heeft zich in Corrie’s hoofd nog heel wat keer afgespeeld. Henk heeft de processie wel 70 keer gelopen, ook Stef is tot vorig jaar altijd naar Laren blijven gaan om mee te lopen. De prachtige bogen, de laantjes van Laren, Pastor Vriend, de bruidsmeisjes en de liederen, zo geliefd en vertrouwd met als afsluiting het Sint Jans lied (en het lied van die geweldige solo zanger [Mario Raadwijk] met koor!), heel indrukwekkend en onvergetelijk.”