Welke straat spreekt je het meeste aan?

“Gebouwen worden puinhopen door den tijd, andere dingen vergaan, maar de weg blijft liggen. Schoon zij lang betreden is van wandelaars die voorbij zijn”. Deze mooie zin komt van de heer Th. Hendriks, voormalig burgemeester van Laren, toen hij het voorwoord schreef voor het boek ‘Laren door de straten heen’. 

Dit artikel is afkomstig uit Kwartaalbericht 169 [2024-3]. Leden van de Historische Kring Laren ontvangen het kleurrijke glossy magazine 4 keer per jaar. U kunt hier lid worden. Losse nummers zijn à € 9,50 per stuk in de Lindenhoeve en bij Bruna en de Larense boekhandel te koop, zolang de voorraad strekt.

Tekst: Mariëlle Bax

De Historische Kring Laren vraagt Laarders en belangstellende niet-Laarders te beschrijven welke straat in Laren hen het meest aanspreekt. De leukste teksten worden, met foto’s van de desbetreffende straten, tentoongesteld in de Lindenhoeve en gepubliceerd in het Kwartaalbericht. De spelregels staan in het kader bij dit artikel.

Alle straten zijn welkom: brede of smalle straten, paden of lanen of een straat met een rijke historie. Wat voor de een aanspreekt, hoeft een ander niet veel te doen. Soms is het ook een herinnering of een verhaal, de naam die een straat bijzonder voor je maakt. En wie de geschiedenis van Laren een beetje kent, weet dat achter de vele straten, hoekjes en steegjes wel een mooi verhaal te vertellen valt. Het is deze unieke mix van rustieke charme, artistieke inspiratie en dorpse gezelligheid die de straten van Laren zo bijzonder maakt. Als ik met mijn hond door het centrum wandel, voelt het vaak als een reis terug in de tijd, door zijn mooie boerderijtjes en pittoreske huisjes. In dit artikel geef ik ter inspiratie aan welke straten mij aanspreken, zonder een favoriete te kiezen. 

Smal en kronkelend
Door de smalle, kronkelende straatjes die het dorp zo bijzonder maakt, zoals het Hendrikalaantje, een zijweggetje van de Molenweg dat rond 1900 ontstond toen er plotseling veel huizen gebouwd moesten worden. Op advies van Hendrieke (bijgenaamd Drieka) werden aan de voorkant van deze huizen serres geplaatst met het doel de woningen een vriendelijke uitstraling te geven. De huizen kregen de bijnaam “De Vogelkooitjes’ en Drieka werd vereeuwigd toen de straat naar haar werd vernoemd.

Een andere interessante straat is ’t Paadje: wat tegenwoordig niet voor te stellen is, dat het vroeger een smal slingerend paadje was dat langs volkstuintjes en een weiland liep. 

Wat nu ook heel anders is dan vroeger, is de Paviljoensweg. De straat heeft zijn naam te danken aan het paviljoen Larenberg dat in 1883 werd geopend. Het was een hoge uitzichttoren in de vorm van een Chinese pagode met daar bij een hotel en restaurant, bestemd voor mensen die met open koetsjes en rijtuigen vroeger naar Laren kwamen voor een dagje uit. Na iets meer dan vijftig jaar werd het afgebroken, mede door de omlegging van de Rijksweg in 1931. Andere bijzondere straten zijn Ambachtstraat, voorheen de Ambachtsteeg. In deze steeg werden in het verleden diverse ambachten uitgevoerd, zoals bijvoorbeeld een wagenmaker, breister, klokkenmaker, schoenlapper en nog diverse andere ambachten. De Akkerweg genoemd naar de rogge akkers die daar vroeger lagen. Smids­laantje, vernoemd naar smid Van den Bergh en voorheen bekend als de Kleinlarensteeg. Het Rozenlaantje: voorheen behoorde dit laantje bij Hein Duvel, maar de sjieke bewoners zagen dit als een belediging. Met hun mooie tuinen en rozenhagen hebben ze aan de overheid gevraagd hun deel van de straat te veranderen in Rozenlaantje. Steenbergen dankt zijn naam aan de enorme zwerfstenen die daar tijdens de bouw van het voormalige Rosa Spier werden gevonden. 

Toegangswegen
Wat vaak ook indruk op mij maakt zijn de straten en lanen die naar het dorp leiden, zoals bijvoorbeeld de Naarderstraat. Tot 1931 van dit de hoofdweg door Laren die in 1817 werd aangelegd. Twee keer per week reed de postkoets over deze weg vanuit Amsterdam naar de herberg ‘De vergulde Postwagen’, later Hotel Hamdorff. In 1882 werd de lijn van de beruchte ‘Gooise Stoomtram’ aangelegd die ook over de Naarderstraat denderde. In twee uur kon men vanuit Amsterdam het mooie pittoreske dorp bereiken. Tot 1947 was de tram in gebruik.

Een andere imposante weg is de Vredelaan, een brede bosrijke en vreedzame laan die grenst aan de Zuiderheide. Na het einde van de Eerste Wereldoorlog kreeg deze weg haar naam. Toen deze laan vanaf Plein 1919 naar de Zevenenderdrift werd doorgetrokken, zagen vele mensen hun kans om aan de Vredelaan een mooie villa te laten bouwen. En als je de Vredelaan noemt, moet je ook stilstaan bij Logosberg, in 1927 een rulle zandweg aan de Vredelaan waar toen maar een huis stond, dat dienst deed als meditatiecentrum. Tijdens de meditaties in het huis op de berg, zocht men door het woord (Logos) de weg naar God. De straatnaam was vervolgens een logisch gevolg.

Aan de andere kant van het dorp, bevindt zich de Leemzeulder, de kronkelende weg waar je langs de akkers en door het bos rijdt. Je ervaart het gevoel van rust, landelijke en bosrijke schoonheid, wat zo typerend is voor het dorp. De hoog oplopende weg, leidde vroeger naar de leemkuilen die op de Noorderheide aanwezig waren. Aldaar werd het leem op boerenwagens geladen terug naar het dorp, waar het werd gebruikt voor onder andere herstel van een deel of een dorsvloer van een boerderij. De Leemzeulder werd afgeleid van leem zeulen, leem vervoeren. Ook de Torenlaan, de verbindingsweg naar Blaricum is mooie boomrijke laan. De Torenlaan heeft zijn naam te danken aan de toren van Blaricums Hervormde Kerk die vroeger duidelijk te zien was als je vanuit Laren kwam aanrijden.

Engen
Wie van de Engen houdt, zal waarschijnlijk kiezen voor een van de Engwegen: het onverharde deel van het Schuilkerkpad en de Engweg, Veerweg, Tweede Ruiterweg en bijvoorbeeld het Groeneweegje. Engweg, vroeger genaamd de Breeweg,, was ooit een mulle zandweg die door de akkers (Eng) ging. De Ruiterweg ontleent zijn naam aan de ruiters die op hun paarden veelvuldig gebruik maakte van deze zandweg om naar Blaricum te rijden. Groeneweegje was in het verleden slechts een karrespoor, die gebruikt werden door een handjevol boeren die daar hun land hadden. De akkers lagen tussen wallen van akkermaalshout, waardoor het weggetje een groene uitstraling had. Schuilkerkpad dateert uit de tijd van de Reformatie, toen de Rooms-Katholieken niet meer in het openbaar hun geloof konden uitvoeren. In het geheim kwamen ze bijeen in een boerenschuur achter op het Zevenend. Degenen uit Hilversum liepen door de Eng over een pad, ‘Het Pad naar de Schuilkerk’. De Veerweg was een landweg die je vanuit het dorp langs de Engh naar de Zuiderheide voerde. Deze weg werd elke dag bewandeld door de gebroeders Van de Veer die op deze heide naar grint groeven.

Dit is een greep uit de vele bijzondere en historische straten die Laren zo bijzonder maakt. De Historische Kring Laren probeert door middel van deze oproep aandacht te besteden aan de schoonheid en zeker ook de historie van het dorp. Een dorp dat een doolhof is van smalle straatjes, omzoomd door charmante en eeuwenoude boerderijen, huizen en weelderig groen. 

Nota Bene: Voor degene die geïnteresseerd is in de betekenis van de straatnamen heeft de Historische Kring soms bij de tweedehands boeken nog een exemplaar beschikbaar van het boek ‘Laren door de straten heen’, geschreven door Gerard Koekkoek. Teksten uit dit boek worden ook gebruikt bij het overzicht van de Larense straten op www.historischekringlaren.nl/straten-in-laren/

Spelregels ‘Welke straat speekt je aan?’
De Historische Kring Laren roept Laarders en niet-Laarders, lezers en niet-lezers van het Kwartaalbericht op, om te beschrijven welke Larense straat of weg hen het meeste aanspreekt.
De leukste teksten zullen, met door ons gekozen foto’s van de desbetreffende straat of weg, worden tentoongesteld in de Lindenhoeve en worden gepubliceerd in het Kwartaalbericht.

De ingezonden tekst mag maximaal 550 woorden bevatten. De uiterste inleverdatum is zondag 15 september 2024. 

Teksten kunnen worden gemaild naar: info@historischekringlaren.nl of per post verzonden naar:
Historische Kring Laren
Burgemeester van Nispen van Sevenaerstraat 29
1251 KE Laren.