Boekbespreking: ‘Het bestek van de Naarderstraat’
Zowel qua langwerpige vorm als uitwaaierende opzet lijkt het in maart uitgekomen boek ‘Het bestek van de Naarderstraat’ erg op het vorig jaar verschenen ‘Een badkuip aan de Drift’. In het vorige Kwartaalbericht kondigden we de komst van het nieuwe boek van Steven Weinberg en Aaldrik Hermans, met (ditmaal) Gon Strazza-Brinkman, al aan.
Dit artikel is afkomstig uit Kwartaalbericht 160 [2022-2]. Leden van de Historische Kring Laren ontvangen het kleurrijke glossy magazine 4 keer per jaar. U kunt hier lid worden. Losse nummers zijn à € 9,50 per stuk in de Lindenhoeve en bij Bruna te koop, zolang de voorraad strekt.
Tekst: Wim Keizer
Verhalen over schoften, helden, slachtoffers en kinderen van helden
De moeder van Steven Weinberg, Ella Schönforff-Meijer, later Weinberg-Meijer, werd nadat ze op 16 februari 1944 als onderduikster in Laren aan een razzia op huis Bijenstand 1 ontsnapt was, o.a. geholpen door het echtpaar Mieke en Paul Brinkman. Brinkman was eigenaar van de aan de Klaaskampen gevestigde Larensche Boekhandel. Mieke en Paul zaten in het verzet. Na de oorlog kwam dit echtpaar terecht aan Naarderstraat 53, waar John en Marijke Plate en hun dochter Louise (Louki) gewoond hadden. Zij waren NSB-ers en na Dolle Dinsdag (5 september 1944) gevlucht. Ze hadden hun inboedel achtergelaten. Het nog steeds in Stevens bezit zijnde bestek met de naam Plate erin gegraveerd is zeer waarschijnlijk door Mieke Brinkman aan Ella Meijer gegeven, omdat zij, als enig overlevende van haar uitgemoorde familie, aan het eind van de oorlog niets meer bezat.
Het boek draait om de levens van de Brinkmannen, de Plates en uiteraard Ella Meijer, haar echtgenoten Kurt Schöndorff (vermoord in Auschwitz) en Edgar Weinberg en kinderen Rolf Schöndorff en Steven Weinberg. Over wie wij eerder publiceerden in Kwartaalberichten 115, 140, 144, 146 en 157.
Boeiend tijdsbeeld
Het boek behandelt uitvoerig in 14 hoofdstukken, met veel foto’s en illustraties die samen een heel boeiend tijdsbeeld geven, de genoemde personen met hun entourage (‘schoften, helden en slachtoffers’).
Het boek begint met een bezoek van Steven aan Gon in Rome. Dan volgen hoofdstukken over de broers Han & Paul Brinkman, die trouwen met respectievelijk Frida & Mieke Overmeijer, zussen van elkaar. Dat levert hoofdstukken ‘Han & Frida’ en ‘Paul & Mieke’ op.
Dan volgen ‘Bezetting & Verzet’ en ‘Onderduikers’. Het volgende hoofdstuk heet ‘Gon’ en is gewijd aan fragmenten uit het door haar geschreven boek ‘Huis in Laren’. Gon is een dochter van Mieke en Paul Brinkman, een van de ‘kinderen van helden’, die daar zelf over zegt: “Na de oorlog heb ik me wel eens afgevraagd of mijn ouders goed beseften welk gevaar ze indirect ook ons, hun kinderen, lieten lopen…Ze deden spontaan wat ze dachten dat goed was, zonder teveel aan de mogelijke gevolgen te denken.” Mieke en Paul ontvingen in 2019 postuum de Yad Vashem-onderscheiding als ‘Rechtvaardigen onder de Volkeren’ voor hun hulp aan Joden in WO II.
Hoofdstuk ‘Mia’ is gewijd aan Mia Hamstra, oorspronkelijk dienstmeisje van de ouders van Ella. Mia verraadt de onderduikers op de Bijenstand 1.
Een hoofdstuk ‘Cornelia’ is gewijd aan Cornelia (‘Cokky’) Zwart, huishoudster bij Paul en Mieke. Cokkie krijgt een verhouding met Paul. Haar rol in de oorlog (verzetsheldin of verraadster) blijft onopgehelderd.
NSB’ers
Vervolgens stappen we over naar de Plates, met hoofdstukken 11 ‘John Plate’ en 12 ‘Loukie Plate’, dochter van John en Maria. John was in de oorlog werkzaam bij de door de Duitsers gecontroleerde omroep, woonde voordien in Duitsland en vlucht er in 1944 met zijn gezin weer naartoe. Hoofdstuk 13 (‘Na de oorlog’) en 14 (‘Duitsland’) sluiten het boek af.
Na de oorlog
‘Na de oorlog’ behandelt o.a. de scheiding van Paul en Mieke in 1955 en de levens van Ella, Edgar, Rolf, Steven en kleinkinderen. ‘Duitsland’ gaat over een bezoek van Steven en Aaldrik aan Bad Wiessensee en Iserlohn, om na te gaan wat er nog te vinden is van John Plate (die in 1944 het hazenpad koos en nooit berecht is) en zijn vrouw Maria, alsmede Loukie Plate en haar man Walter Nörrenberg-Sudhaus. Ze vinden de grafstenen. Steven zegt daar in zijn inleiding over: “Van mijn moeders familie bestaat geen graf. Zij verdwenen in de rook van Auschwitz.”
Steven Weinberg, Gon Strazza-Brinkman en Aaldrik Hermans, Het bestek van de Naarderstraat. Luxembourg, nautilEditions, 2022. ISBN 978-2-9-199681-0-7. €29,95.
Te koop bij de Larense Boekhandel of te bestellen (met verzendkosten) bij Steven Weinberg.
