‘Uit grootmoeders kastje…’
Voor een hele grote generatie een bekend kinderrijmpje! Het is de titel van een lezing die in 2013 werd gehouden door Birgit Donker van de Mondriaanstichting. Zij deed dit bij de jaarlijkse lezing van de Reinwardt Academie. Zij stelde dat erfgoed een kwestie was van keuzes en koestering. Maar allereerst moet dan vastgelegd worden wat erfgoed nou precies is.
Dit artikel is afkomstig uit Kwartaalbericht 130 [2014-4]. Leden van de Historische Kring Laren ontvangen het kleurrijke glossy magazine 4 keer per jaar. U kunt hier lid worden. Losse nummers zijn à € 4 per stuk in de Lindenhoeve te koop, zolang de voorraad strekt.
Toen ik dat las, moest ik – uiteraard – direct aan ons Laren en ons erfgoed denken. Je hebt materieel en immaterieel erfgoed, het kinderrijmpje bijvoorbeeld behoort wel degelijk bij ons erfgoed, bij onze geschiedenis, ook al kunnen we het niet in een vitrine zetten! Evenals ons eigen Larens dialect. Verhalen – in dialect of niet – leveren vaak de context, de verbinding tussen vroeger en nu, tussen heden en verleden. Is het zinvol om, zoals dat nu in Huizen gebeurt, een woordenboek van Larens dialect samen te stellen? Een keuze die we nú zouden moeten maken om ons dialect veilig te stellen en te koesteren. Ook rituelen en tradities behoren bij ons erfgoed! Wat dacht u van het knippen van de heggen vóór Sint Jan? Tuurlijk heeft het met de langste dag te maken, maar voor de Larense geschiedenis is het onomstotelijk vóór Sint Jan! Het staat nergens geschreven, maar echte Laarders weten dat gewoon. Het is geschiedenis die van vader op zoon, van moeder op dochter wordt doorgegeven (en zelfs weet ik van een makelaar die het de nieuwe bewoners van een huis bij de overdracht meedeelde!). Het Larens kastaltaar staat al sinds 1946 het in Museum Hilversum. Larens erfgoed, en daarom zijn we al ruim vier jaar bezig om het weer naar Laren te krijgen: hier immers hoort het thuis (en het gaat lukken!). Niet erg van kunsthistorische waarde, maar zeker wel van cultuurhistorische waarde. Het verhaalt over de moeilijke periode die katholieken hadden in het overwegend protestantse Gooi. Kortom, erfgoed is gemeenschappelijke erfenis, maar onze hedendaagse blik bepaalt wel hoe we tegen die erfenis, die geschiedenis aankijken.
De Historische Kring, die de geschiedenis van Laren bestudeert en etaleert, heeft alles met erfgoed te maken. Keuzes maken en koesteren! Met name als ruimte – beperkte ruimte – een rol speelt én digitalisering. Dit laatste kan een oplossing zijn voor ruimtegebrek, maar steeds weer zal de vraag gesteld worden: wat doen we weg, wat is van belang, wat moet sowieso in archieven blijven? De Kring is al een poos bezig om het digitaliseren en opslaan van de vele documenten, foto’s, en bidprentjes te moderniseren. Ook zijn er nu plannen om een Beeldbank in het leven te roepen, zodat iedereen – net zoals dat met de Laarder Courant de Bel is gelukt – toegang heeft tot al het fotomateriaal van de Historische Kring. De site van Larense voorouders wordt hier uiteraard ook bij betrokken. Het opzoeken bijvoorbeeld van gegevens van uw overgrootmoeder en daar dan een foto bij krijgen! Leuker kunnen we het niet maken. We koesteren onze geschiedenis en proberen juist díe keuzes te maken die het voor heel veel geïnteresseerden mogelijk maken terug te gaan in de geschiedenis om met die kennis het heden te begrijpen, te ervaren.
Van harte hoop ik dat u bij het lezen van dit Kwartaalbericht weer ervaart hoe bijzonder de geschiedenis van Laren is. Waarom? Omdat het ónze geschiedenis, óns erfgoed is!
Antoinetty van den Brink, voorzitter