De broeders van Saint Louis – voorwoord
Het is 1914 als de Broeders van de Congregatie van de heilige Aloysius Gonzaga intrekken in het spiksplinternieuwe broederhuis aan de Eemnesserweg. Dit jaar dus honderd jaar geleden. De meeste broeders zullen onderwijs gaan geven aan de R.K. Jongensschool, de Aloysiusschool. Enkele broeders zullen zorgdragen voor het reilen en zeilen in het broederhuis zelf.
Dit artikel is afkomstig uit Kwartaalbericht 129 [2014-3]. Leden van de Historische Kring Laren ontvangen het kleurrijke glossy magazine 4 keer per jaar. U kunt hier lid worden. Losse nummers zijn à € 4 per stuk in de Lindenhoeve te koop, zolang de voorraad strekt.
Antoinetty van den Brink, voorzitter
In juni is er door de school – nu Binckhorst/Sint Jan – uitgebreid stilgestaan bij dat heuglijke feit. Op vrijdag 20 juni was er een reünie voor de vele honderden oud-leerlingen en oud-medewerkers, ‘s avonds was er een groot feest. Ook verscheen een jubileumboek, dat menig Laarder nu in zijn boekenkast heeft staan en waar zoveel herinneringen in de vorm van beeld of tekst in terug te vinden zijn. Wij zullen hier dan ook geen extra aandacht besteden aan de Aloysiusschool.
De Historische Kring Laren hield zich meer bezig met de broeders en hun rol in het relatief kleine dorp Laren. Kwamen de broeders in het begin voor het rooms-katholieke lager onderwijs aan de Eemnesserweg, later volgde ook onderwijs aan de R.K. Jongens U.L.O.-school aan de Kerklaan (1948). Daar waren drie klassen. In 1954 bleek een tweede rooms-katholieke jongensschool nodig te zijn door de explosieve groei van de bevolking van Laren. Aan de Smeekweg werd toen de Tarcisiusschool gebouwd, die bij de parochie de Goede Herder zou gaan horen. Aan het begin van de jaren vijftig werd door een broeder al een start gemaakt met het kerkkoor voor deze nieuwe kerk, ingewijd op 21 november 1956. Naast het geven van onderwijs, komen we de broeders ook tegen bij de voetbalvereniging LVV, de mondharmonicaclub MCC en enkele toneel- of
theaterklassen.
In ons uitgebreide archief hadden we een prachtig fotoalbum van dorpsgenoot Gerard Koekkoek, waarin mooie, representatieve foto’s van klassen, schoolreisjes en enkele belangrijke bijeenkomsten van de broeders. Dat was het materiaal waarmee we een tentoonstelling samenstelden in de Lindenhoeve. In het kleine, nagemaakte klaslokaaltje waar onze ‘broeder Hilarius’ les staat te geven, kan men tot 8 september a.s. deze foto’s bewonderen.
Tevens hebben we gekeken wie de bekendste leerling van de Aloysius was, is of zal worden. Om te beginnen: welke Larense jongen uit de verleden tijd kan die titel claimen? We kwamen op Johannes Roelof Maria van den Brink, geboren 1915. Na de Tweede Wereldoorlog leverde hij in de rol als Minister van Economische zaken (1948-1952) een belangrijke bijdrage aan de economische opbouw van Nederland. Hij was op tweeëndertigjarige leeftijd de jongste minister ooit. Zijn levensloop is te lezen op de tentoonstelling. In de tegenwoordige tijd hebben we Gigi Ravelli, een Larens meisje met een Italiaanse vader en een moeder die de achternaam Calis heeft! (Hoe Larens kan het zijn!) Gigi is bekend geworden door haar rol als Lorena Gonzalez in de soapserie Goede Tijden Slechte Tijden. Verder is ze model en presentatrice.
En wat zal de toekomende tijd brengen? Famke Reijn, Abe Noordermann, Thijs van Wijngaarden en Pleun van den Berg – alle vier nu tien jaar oud – zijn geïnterviewd over hun toekomstverwachtingen. Wellicht zien we ze terug op een expositie over tien of twintig jaar. Wat voorgaande personen gemeen hebben is, dat ze allen op de Aloysiusschool hebben gezeten. Alleen Jan van den Brink heeft het onderwijs echt van de broeders genoten!
Welke rol speelt een Historische Kring bij het vieren en herdenken van honderd jaar rooms-katholiek onderwijs in het dorp? Graag willen we als Kring zaken bij elkaar brengen die nog niet eerder op een rijtje zijn gezet. We leggen dan met name in dit themanummer het accent op de broeders en hun rol in Laren. Dat betekent dus niet honderd, maar tweeënvijftig jaar. De broeders waren hier namelijk van 1914 tot 1966. Dat we daar per definitie onvolledig in zullen zijn, spreekt bijna vanzelf. Zóveel jaren verhalen, zóveel leerlingen en nog véél meer herinneringen van jongeren en volwassenen. Dat alles in een tijdspanne waarin de Eerste en de Tweede Wereldoorlog speelden. Waarin het geloof en vooral de wijze waarop men het geloof beleefde een enorme kentering doormaakte, o.a. met het verschijnen van de Nieuwe Katechismus. De jaren zestig, waarin alles zou moeten kunnen, oude waarden en normen op losse schroeven kwamen te staan. De broeders, opgeleid in de oude traditie, stonden voor een belangrijke keus. Heel triviaal speelde toen ook dat de huur van het broederhuis en de -school te duur werd voor de congregatie. In 1966 werd dan ook besloten het onderwijs uit Laren weg te halen en werd de focus van de broeders verlegd naar landen als Canada en later Tanzania: de broeders verdwenen uit Laren!
De redactie gaf het bestuur alle ruimte dit themanummer samen te stellen. Het bestuur heeft dat zeer gewaardeerd. Verhalen zijn dikwijls ‘van horen zeggen’ en dan zijn meerdere versies mogelijk. Wij luisterden, wij groeven in archieven, wij interviewden, wij onderzochten op internet en wij schreven op. We probeerden daar niet een eigen interpretatie aan te geven, niet te oordelen over goed of fout, over waar of niet waar. We probeerden alleen een stukje Larense geschiedenis helder(der) te krijgen. Hoewel er nog veel meer geschreven kan worden over de broeders – dat besef je pas als je in hun geschiedenis duikt – houden we ons vandaag de dag aan de (beperkte) pagina’s van het Kwartaalbericht. Op díe pagina’s probeerden we de broeders van Saint Louis in Laren op de kaart te zetten!