Alexander Henny: “Maria Montessori was ooit een illustere inwoner van Laren”

Maria Montessori (1870-1952), in de hele wereld bekend als oprichter en inspirator van de Montessorischolen, had één kind (een zoon), vier kleinkinderen en elf achterkleinkinderen. Eén van die achterkleinkinderen is de in Laren wonende Alexander Henny (1947). Zijn moeder Marilena Montessori (1919-2009) was de oudste dochter van Mario Montessori (1898-1982), de zoon van Maria.

Dit artikel is afkomstig uit Kwartaalbericht 160 [2022-2]. Leden van de Historische Kring Laren ontvangen het kleurrijke glossy magazine 4 keer per jaar. U kunt hier lid worden. Losse nummers zijn à € 9,50 per stuk in de Lindenhoeve en bij Bruna te koop, zolang de voorraad strekt.

Tekst: Wim Keizer

In 2020 ontving Alexander Henny van burgemeester Nanning Mol een koninklijke onderscheiding als ‘hoeder van het Montessori-universum’. Hij is directeur/oprichter van de Montessori-Pierson Publishing Company, een uitgeverij die in het Engels, Spaans en Nederlands de originele werken van Maria Montessori uitgeeft. Samen met het feit dat Maria Montessori van 1936 tot eind 1939 in Laren gewoond heeft en daar zelf een Montessorischool heeft gesticht is dat aanleiding genoeg om met de heer Henny te spreken over zijn werk als uitgever en over de nalatenschap van Maria Montessori.
Maria Montessori is geboren in Italië. Ze gaf over de hele wereld lezingen en cursussen over haar opvoedingsmethode en woonde een tijd in Spanje. In Italië steunde dictator Mussolini aanvankelijk het Montessorionderwijs, maar in 1934 kwam het tot een breuk, waardoor Maria Montessori pas in 1947 weer in Italië kwam. Vanuit Spanje vluchtte ze in 1936 voor dictator Franco naar Engeland. Via de tweede vrouw van haar zoon Mario, de Nederlandse Ada Pierson, kwam zij in Nederland terecht. Voordat Hitler binnenviel vertrok ze eind 1939 voor een rondreis naar India waar ze door de oorlogsomstandigheden bleef tot 1946. Daarna kwam zij terug in Nederland. In 1952 is ze overleden in Noordwijk.

Maria Montessori heeft van 1936 tot eind 1939 in het huis Binckhorst gewoond aan wat nu de Burgemeester Van Nispen van Sevenaerstraat is.

AMI
Hoe bent u ertoe gekomen uitgever te worden van de werken van Maria Montessori?
Alexander Henny: “Maria Montessori had in 1929 samen met mijn grootvader Mario de Association Montessori Internationale (AMI) opgericht om haar werk en nalatenschap in stand te houden en haar methode te bevorderen. Mario is getrouwd geweest met Helen Christy, de moeder van zijn vier kinderen, onder wie mijn moeder. In 1939 zijn ze gescheiden en in 1947 trouwde hij met de Nederlandse Ada Pierson. Ada en Mario ontmoetten elkaar in Londen, waar zij een Montessoricursus volgde. Ada heeft enorm samengewerkt met mijn grootvader Mario en mijn overgrootmoeder Maria. Zij was ook heel erg betrokken bij het werk van de AMI. Toen grootmoeder Pierson in 1988 overleed, hebben wij als elf achterkleinkinderen een en ander geërfd, inclusief het huis in Amsterdam waar de AMI gevestigd is en waar Maria van 1946 tot in 1952 gewoond heeft. De AMI is een vereniging, sinds 1988 ben ik betrokken bij de familiezaken. Toen mijn tante Renilde (zie ook stamboom – wk) voorzitter van de AMI werd, zei zij: ‘wij als familie hebben het hele archief, zou het niet interessant zijn daar een uitgeverij voor op te richten?’ Dat was in 2006. Ik had bij Wolters Kluwer gewerkt en kende het uitgeversvak goed. Ik heb ‘ja’ gezegd als antwoord op haar vraag en zo begon de Montessori-Pierson Publishing Company. Vanwege Ada’s grote verdiensten voor het werk van Maria Montessori heb ik de naam Pierson toegevoegd.”

Engels, Spaans en Nederlands
U begon de uitgeverij, hoe ging dat in zijn werk?
“Er waren (en zijn) titels van Maria Montessori bij andere uitgeverijen verschenen. ABC-Clio, een Engels-Amerikaanse uitgeverij, had titels in het Engels. Die trok in 2007 aan de bel bij de AMI, want ze wilde ermee stoppen. Toen heb ik gezegd ‘ik wil ze wel hebben’ en kreeg ik 14.000 boeken op de stoep. Ik ben meteen ook aan de slag gegaan met twee Spaanstalige boeken, Psicogeometría en Psicoaritmética, die ik heb laten vertalen in het Engels (Psychogeometry en Psychoarithmetic). Wij geven alleen boeken uit geschreven door Maria Montessori en haar nakomelingen, in het Engels, Spaans en Nederlands. Dat laatste als hobby, want die serie is niet rendabel. Het uitgeven in andere talen kan beter lokaal gedaan worden. In de meeste landen van de wereld zijn er uitgevers die het werk van Maria Montessori uitgeven, zoals o.a. in Frankrijk, Duitsland, Polen, Litouwen en Italië. Daar heb ik uitgeefcontracten mee. Ook in Japan, China en Rusland. Er is nog veel belangstelling voor haar oorspronkelijke werk, ik hield er in 2020 een toespraak over bij haar 150^ste geboortedag. Sinds 2007 heb ik 188.000 boeken verkocht. Dat zijn zo’n 12.000 tot 15.000 boeken per jaar. En er komt nog steeds meer vraag.”

Van links naar rechts; burgemeester Nanning Mol, Mechteld Henny-van Gendt en Alexander Henny, na de uitreiking van de koninklijke onderscheiding op 3 juli 2020.

Relatie met Laren
Mara Montessori woonde enkele jaren in Laren, is er een reden om in Laren gevestigd te zijn?
“Neen, dat we in Laren zitten is toeval. Mijn ouders zijn in 1960 naar Laren verhuisd, ik ben hier opgegroeid. Mijn vrouw komt uit Blaricum, wij hebben 10 jaar op verschillende plekken ter wereld gewoond, maar zijn uiteindelijk teruggekeerd naar deze omgeving. Maria Montessori heeft van 1936 tot eind 1939 in het huis Binckhorst gewoond aan wat nu de Burgemeester Van Nispen van Sevenaerstraat is. Zij stichtte daar een schooltje, dat later in villa Groenendaal aan de Naarderstraat heeft gezeten. Die villa is in de oorlog door Duitsers gevorderd en later afgebroken. De Montessorischool kwam toen in een al bestaande school aan de Leemkuil. Vorig jaar, bij de gelegenheid van die onderscheiding, heb ik de gemeente aangeboden op onze kosten een plaquette van Maria Montessori ergens in het centrum te plaatsen. Zij was ooit een illustere inwoner van Laren. De burgemeester was enthousiast bij de uitreiking, hij zei: ‘ínteressant ik breng u in contact met de wethouder van onderwijs’. In 2020 was het 150 jaar geleden dat Maria Montessori geboren is, toch wel een mooie aanleiding om haar te memoreren, maar dat is niet gelukt. En in 2022 is het 70 jaar geleden dat ze overleden is in het vakantiehuis van de familie Pierson in Noordwijk (op 6 mei 1952). Dus het kan nog in 2022.”

Een aantal titels van de Montessori-Pierson Publishing Company

Opvolging?
U bent 74, wat gebeurt er als u ermee stopt?
“Misschien neemt mijn dochter de uitgeverij over. Anders gaat zij naar de AMI. Die is nog steeds in Amsterdam gevestigd, met een bestuur en een staf. De AMI heeft als taak het gedachtegoed van Maria Montessori in stand te houden en te bevorderen, conform haar richtlijnen. De AMI is geen uitgever, maar geeft wel een digitale nieuwsbrief uit. De AMI is een soort franchiseorganisatie. In nagenoeg ieder land is een Montessorivereniging en zijn er trainingscentra die als franchisenemers bij de AMI aangesloten kunnen zijn. Dit is het verdienmodel van de AMI.

In Nederland zijn er ook middelbare Montessorischolen, in andere landen heel weinig. Maria Montessori heeft een enorme invloed gehad, ook op andere scholen. Probleem is wel dat geen enkel land exclusief Montessorionderwijs aanbiedt, leerkrachten moeten altijd een nationale onderwijsbevoegdheid hebben. In Nederland is dat het PABO-diploma. Vroeger was er op vele PABO’s een Montessoriopleiding, maar die is vervallen, waarschijnlijk door bezuinigingen. Wel zijn er Montessoritrainingen, aangesloten bij de AMI.”

Toelichting Alexander Henny over AMI en bij stamboom:
Maria Montessori, haar zoon Mario Montessori, Ada Montessori-­Pierson, Fahmida Malik en Renilde Montessori hebben achtereenvolgens de AMI geleid. Daarna is de leiding overgenomen door Mary Hayes en na haar overlijden door Lynne Lawrence, die tot en met heden de scepter zwaait. 
In het verleden was het dagelijks bestuur dominant maar van af het aftreden van Renilde Montessori is ‘the Board’ dominant met dien verstande dat Lynne Lawrence als ‘executieve’ nog steeds een dominante factor is. Mijn vader Jan Henny is jaren Board member geweest als penningmeester en Mario Montessori jr. heeft jaren in het bestuur gezeten. Hij heeft ook een boek geschreven: ‘Education for Human Development, understanding Montessori’. 
Saulo Matute, zoon van Renilde, en ik hebben acht jaar in de ‘Board’ van AMI gediend, tussen 2000 en 2010. Ik heb ook in het dagelijks bestuur gediend. Saulo heeft daarna het ‘Mario Montessori 75 Fund’ voorgezeten tot vorig jaar. Ik zit van 2004 tot en met heden in de ‘editorial board’ van de ‘AMI Journal’ en heb in 2005 de AMI Nieuwsbrief gestart. Daarna ben ik fulltime met de uitgeverij bezig geweest. Nicht Carolina Montessori, dochter van Mario Montessori jr., is archiviste bij AMI sinds 2007 en doet veel aan de digitalisering van het archief van Maria Montessori, alsmede het bijhouden en verbeteren van de database van het Archief. Daarnaast heeft zij zitting in het bestuur van de Montessori-Pierson Publishing Company en heeft zij drie boeken vertaald en geredigeerd en mij bijgestaan bij bepalen welke boeken nog uit het archief uitgegeven konden worden.

• Zie ook wikipedia: https://nl.wikipedia.org/wiki/Maria_Montessori of het boekje van Fred Kelpin ‘The Montessori Family, a family tree’: www.kelpin.nl/fred/download/montessori/english/montessorisengels.pdf. Of: www.interactum.be/web/wp-content/uploads/montessoris.pdf
• AMI website: www.montessori-ami.org en Montessori-Pierson Publishing Company: www.montessori-pierson.com.
• Zie ook Kwartaalbericht 113 (2010-3), 114 (2010-4) en 149 (2019-3).