Aanvullingen en reacties artikel De Bijenstand 1 – 1944

Aanvullingen en reacties artikel De Bijenstand 1 – 1944

Er staan enkele onjuistheden in de tekst, vooral in de cursief gedrukte toevoeging aan het eind. Daarom heb ik een kopie gezonden aan mijn vriend Rolf Schöndorff – een zoon van het echtpaar Schöndorff – die in Naarden woont en naar u zal reageren. Het echtpaar Weinberg heeft nooit in Luxemburg gewoond. De bewoners van Bijenstand 1 zijn verraden door hun hulp in de huishouding die een verhouding had met een lid van het Duitse leger. Zij heeft hiervoor na de oorlog gevangenisstraf gekregen. Gé van der Pol

Dit artikel is afkomstig uit Kwartaalbericht 116 [2011-2]. Leden van de Historische Kring Laren ontvangen het kleurrijke glossy magazine 4 keer per jaar. U kunt hier lid worden. Losse nummers zijn à € 4 per stuk in de Lindenhoeve te koop, zolang de voorraad strekt.

Geachte mevrouw Meulenkamp,

Via een vriend, Gé van der Pol, ontving ik in kopie het artikel over Bijenstand 1, 1944 in uw Kwartaalbericht 115. Van der Pol stuurde het mij op omdat het artikel wordt ingeleid en uitgeleid met teksten die om correctie vragen. Laat ik eerst mijzelf aan u voorstellen: ik ben de in het artikel genoemde Rolf, zoon van Ella en Kurt Schöndorff. Edgar Weinberg, de schrijver van het door u vertaalde verhaal, is mijn tweede vader.

De inleiding: ‘Boek voor zichzelf geschreven en nooit uitgegeven. Uit het Amerikaans vertaald….’ zou moeten luiden: ‘Fragment uit Edgar Weinberg, Witness of the Century, 1997 in eigen beheer in het Engels uitgegeven door Steven Weinberg.’

De noot die u toevoegt na het artikel zou moeten luiden: ‘Edgar Weinberg overleefde Auschwitz en kwam in 1946 terug in Laren waar hij Ella Schöndorff en haar zoontje Rolf in leven aantrof, op Drift nr 27. Edgar en Ella trouwden en kregen een zoon Steven. Edgar overleed in 1994 in Laren, Ella in 1997. Rolf (1938) woont in Naarden en Steven (1946) in Luxemburg.’

Wat de vertaalde tekst zelf betreft: Mijn vader heette Kurt en niet Koert, eigennamen worden niet vertaald;

Hier en daar wordt in de vertaling over de heer Schöndorff gesproken, waar Edgar het vanzelfsprekend niet over de heer, maar over Schöndorff heeft; De tweede regel:’I had come there already in 1941’, vertaalt u als ‘Ik was daar al sinds 1941’; moet zijn ‘Ik was daar in 1941 al eerder geweest’. Op uw blz 15 waar het over Schlösser gaat, vertaalt u ‘So she saved her life’ met ‘Dus redde hij haar leven’; moet zijn : ‘Zo redde zij haar leven’.

Bovenstaande kritiek neemt niet weg dat ik uw werkzaamheden respecteer. Toch zou ik in uw volgende kwartaalbericht graag een correctie zien opgenomen, opdat de historie op juiste wijze wordt vastgelegd. Zou u mij daar tzt een kopie van willen sturen? Ik ben graag bereid verdere toelichting te geven.

Met vriendelijke groet
Rolf Schöndorff,
em. hoogleraar economie, Universiteit van Amsterdam,
Naarden


Reactie op Bijenstand 1, door mevrouw Joyce Bergman

Haar moeder was een nicht van Walter Kattenburg, een van de onderduikers. Hier volgt de briefwisseling. Zij schrijft o.a:

En dan de foto, die ik hierbij doorstuur: deze is genomen bij het huwelijk van mijn ouders, op 7 januari 1941. Zij trouwden in de synagoge van Bussum (waar zij verder nooit kwamen… daarvoor niet en daarna niet) en in het stadhuis van Naarden. Mijn moeder’s ouders woonden aan de Rembrandtlaan 15, Naarden. Het feestmaal had plaats in het Hotel Jan Tabak. Naast het bruidspaar staat Walter Kattenburg, een neef van mijn moeder. Hij was een van de getuigen.

Ik ben n.a.v. het artikel “De Bijenstand 1-1944” in onze stamboom gaan zoeken. Er werd gesproken over een jong en klein echtpaar Kattenburg. Verder geen namen, maar met de genoemde gegevens en de datum van “de 16e februari” heb ik gezocht in het “In Memoriam”-boek. Het moet wel om deze Walter gaan. Ook vond ik via de site van “Joods Digitaal Monument” de aantekening dat hij en zijn vrouw Sophia Polak in Laren ondergedoken hadden gezeten.
De broer van deze Walter, Frits Max Kattenburg, is met zijn vrouw Clementine Rozelaar, voor de oorlog naar de Verenigde Staten vertrokken. Zij vestigden zich na een lange autotocht vanuit N.Y. uiteindelijk in de omgeving van San Francisco, waar hun zoon Robert Frederick nog steeds woont. 

Hopelijk hebt U iets aan deze gegevens. En mocht U voor mij meer informatie hebben, dan hoor ik dat ook graag.

Met vriendelijke groeten,
Joyce Bergman-van Hessen

Aanvulling 1:
De reden dat ik U nogmaals schrijf is een correctie: ik ben inmiddels in Naarden even naar het archief gegaan voor een kopie van de trouwacte van mijn ouders. Ik was benieuwd wie de andere getuigen waren geweest. En wie schetst mijn verbazing, dat Walter Kattenburg in het geheel geen getuige is geweest. Wellicht heeft mijn moeder het woord “getuige” in een andere betekenis bedoeld (getuige zijn van) dan ik het heb opgevat. Inmiddels neem ik nog steeds aan dat de 3e figuur op het fotootje, naast mijn ouders wel degelijk Walter Kattenburg is….

Met vriendelijke groeten, Joyce Bergman

Nog een aanvulling op mijn eerdere mail:
1. Het jonge echtpaar Kattenburg is op 15 april 1944 in Auschwitz vermoord. Hun geboorte data waren resp. 21-11-1919 (Walter) en 3-12-1921 (Sophia).
2. Mijn ouders (rechts op de foto) waren Bernard van Hessen (1910-1980) en Debora Henriette (Daisy) Kattenburg.

Nogmaals, met vriendelijke groeten, Joyce Bergman-van Hessen