Willy Sluiter, gentleman kunstenaar in Laren

Willy Sluiter, gentleman kunstenaar in Laren

Onlangs ontdekte wethouder van Cultuur Leo Janssen bij een veilinghuis in Antwerpen het monumentale doek over de Sint Jansprocessie van de Larense meester-schilder Evert Pieters. Twee jaar eerder bij het verschijnen van zijn boek Getuigenis op Straat, de Larense Sint Janstraditie werd hij getipt over ‘een Sint Jansprocessie’, geschilderd door een ander beroemde kunstenaar die tijdelijk in ons dorp woonde: Willy Sluiter.

Dit artikel is afkomstig uit Kwartaalbericht 108 [2009-2]. Leden van de Historische Kring Laren ontvangen het kleurrijke glossy magazine 4 keer per jaar. U kunt hier lid worden. Losse nummers zijn à € 4 per stuk in de Lindenhoeve te koop, zolang de voorraad strekt.

Leo Janssen

Er bevindt zich niet zoveel werk met de Sint Jansprocessie als onderwerp in openbaar kunstbezit. Het is vooral het Singermuseum dat enige werken in eigendom heeft. Het kan niet anders dan dat zich aan het begin van de twintigste eeuw, toen er in Laren meer dan tweehonderd schilders woonden, zich onder de toeschouwers langs de route kunstenaars bevonden die zich – verwonderend over het kleurrijke katholieke schouwspel- de processie hebben gadegeslagen en de aloude bedevaarttocht met krijt en vegen hebben geschetst om het later in hun ateliers uit te werken. 

Op het snel geschilderde, haast geschetste paneel vertrekt de processie vanaf het Sint Janskerkhof. In het volle licht dragen twee bruidjes de kwasten van het vaandel van een lid van de Broederschap, gevolgd door twee zingende of biddende boeren. Pastoor Nieuwenhuis met schepje afgebeeld -als herder van de geloofsgemeenschap- staat in volle aandacht voor de priester die het Allerheiligste draagt onder het baldakijn. ‘Sint Jan. 1909’, heeft hij vluchtig met de achterkant van zijn penseel in de verf gekrast. Een bijzonder en voor Laren uniek werk dat aansluit bij het genre van deze veelzijdige kunstenaar, die zich in zijn werk liet inspireren door de alledaagse werkelijkheid van het menselijk bestaan, gekoppeld aan een ‘kostelijk talent’ voor het illustratieve.

Jan Willem ‘Willy’ Sluiter (1873- 1949) was voorbestemd om net als zijn vader notaris te worden. Willy stemde daarin toe, op voorwaarde dat hij de aktes dan mocht illustreren met boerenkoppen. Hij kon het tekenen echter niet laten, ging naar de academie, en ontwikkelde zich veelzijdig. Hij had daarbij zowel talent voor de serieuze schilderkunst als ook voor de illustratieve en modieuze kunst als boekversieringen en affiches. Hij was een leerling van de Academie voor Beeldende Kunsten te Rotterdam en daarop van de Academie voor Beeldende Kunsten te Den Haag. Hij schilderde, aquarelleerde, tekende en lithografeerde het strand- en vissersleven van Scheveningen, Katwijk en Volendam. Verder maakte hij portretten en figuren, vooral over het mondaine leven. Sluiter verwierf grote bekendheid als maker van politieke prenten, affiches en karikaturen. De grijze sfeer van de Haagse School achter zich latend, heeft hij vooral de betekenis begrepen van de Franse postimpressionisten en de vaudevillevoorstellingen van de geniale Toulouse-Lautrec.

Sluiter verhuisde in 1909 naar Laren. Het was even wennen. In mei 1909 tekent hij op briefpapier zijn eerste indrukken. ‘Je ziet hier van alles, getailleerde en ongetailleerde mannen en vrouwen! Over ’t geheel toch van een bedenkelijk soort. Nee, dan heilig Katwijk!.’ De verhuizing naar het Gooi in de door hem zelf ontworpen villa ‘Rust Roest’ aan de Naarderstraat 68, had te maken met de zwakke gezondheid van zijn dochter Jopie. Uiteraard stort de gentlemankunstenaar Willy Sluiter zich ook in zijn nieuwe woonplaats Laren vol overgave in het culturele leven. Middelpunt is Hotel Hamdorff, waar de lokale kunstenaars niet alleen regelmatig bij elkaar komen, maar ook allerlei artistieke initiatieven ontplooien met inspirerende steun van eigenaar Jan Hamdorff. Sluiter zal zich thuis gevoeld hebben in hun gezelschap, naar de volgende beschrijving te oordelen: ’Willy Sluiter is populair en heeft daardoor ook naast ingeboren goed humeur en vrolijkheid des harten het prettig opwekkend uiterlijk der maatschappelijk geslaagden. Hij is altijd goed verzorgd en altijd goed gekleed en als men hem zag rijden door de Gooische dreven in zijn grijsgeschilderde drie-wielige Cyclonette, dan wuifde hij vriendelijk alsof hij in een prachtige race-wagen zat van minstens honderd paardenkracht’. 

Bronnen: De wereld in een dorp Lien Heyting; Roosje van Lelyveld en haar album Lien Heyting; Willy Sluiter, gentleman-kunstenaar Moniek Peeters en Peter Marijnissen; Laren en zijn schilders Jan P. Koenraads; Schilders van Laren Carole Denninger-Schreuder; Getuigenis op straat, red. Leo Janssen/Karel Loeff.

De jury, 1913 door Willie Sluiter. Gem. collectie Laren
Atelier Willy Sluiter, Laren in 1910