Van Lokaliteitsgebouw tot Golden River
Een Larense (bouw)historie
Chinees restaurant Golden River, op de hoek van de Burgemeester Van Nispen van Sevenaerstraat en de Stationsweg, was een markant, beeldbepalend gebouw in Laren. Het pand is in 2018 verkocht aan een projectontwikkelaar die het wil laten slopen om op de vrijgekomen plek koopappartementen te laten bouwen. De gemeenteraad van Laren is in mei 2020 akkoord gegaan met de plannen. ‘De Chinees’, inmiddels niet meer in bedrijf, begon als Lokaliteitsgebouw, werd daarna Stationshotel en in 1940 omgedoopt tot Hotel De Hertenkamp.
Dit artikel is afkomstig uit Kwartaalbericht 154 [2020-4]. Leden van de Historische Kring Laren ontvangen het kleurrijke glossy magazine 4 keer per jaar. U kunt hier lid worden. Losse nummers zijn à € 4 per stuk in de Lindenhoeve te koop, zolang de voorraad strekt.
Arthur Eijlers, Vincent van der Meulen en Wim Keizer
De werkgroep bouwhistorie van de Historische Kring Laren (HKL), bestaande uit bouwkundige Arthur Eijlers en architect Vincent van der Meulen, was benieuwd naar de bouwgeschiedenis van het grote pand. Reden om zo veel mogelijk documenten en bouwtekeningen boven water te halen. Directeur/eigenaar Hemmy Wong en de gemeente Laren, die in haar archief nog de originele bouwaanvraag, verschillende tekeningen en foto’s had bewaard, werkten hier graag aan mee. In deze publicatie doen Arthur en Vincent verslag van hun bouwkundige bevindingen. Wim Keizer voegde er andere gegevens uit de geschiedenis aan toe.
Bouwstijl traditionalisme
In november 1910 maakte de Amsterdamse architect H.D. Tabak (geboren ca. 1882) een bouwtekening onder de titel ‘Ontwerp voor den bouw van een lokaliteitsgebouw aan den Stationsweg hoek Hilvers:weg te Laren (NH)’. [Hilversumseweg werd daar later Burgemeester Van Nispen van Sevenaerstraat – red.]. Dit gebouw, dat rond 1911 werd gebouwd, kwam schuin tegenover het stationsgebouw van de Gooische stoomtram. Dit station is eveneens door H.D. Tabak ontworpen. Tabak overleed in 1952 te Amsterdam, 70 jaar oud. Het gebouw is waarschijnlijk in de bouwstijl ‘traditionalisme’ ontworpen.
Het traditionalisme is volgens de website www.architectuur.org een stroming, die ook wel Delftse School wordt genoemd. Zij wil de traditionele (plattelands)architectuur behouden. Belangrijke kenmerken zijn het gebruik van baksteen en hellende daken. De stroming was invloedrijk door de Delftse hoogleraar Granpré Molière (1924-1953) en Rijksbouwmeester Friedhoff (1946-1958). De eerste drukte zijn stempel op het onderwijs aan de Hogeschool in Delft. In deze periode waren in de bibliotheek van de opleiding bijvoorbeeld nauwelijks boeken over moderne architectuur te vinden. Friedhoff ontwierp in Den Haag een reeks ministeries in traditionele baksteenarchitectuur. Het in 1929 opgerichte (Rooms) Katholiek Bouwblad was een belangrijk tijdschrift voor de traditionele stroming. De traditionele architectuur in Scandinavië van Ragnar Östberg (1866-1945) en Asplund gold voor enkele architecten als voorbeeld. Inspiratiebron was onder meer het bakstenen stadhuis in Stockholm van Östberg, met zijn kenmerkende toren (1911-1923). Er zijn vooral woningen, kerkgebouwen en stadhuizen in deze stijl gerealiseerd. Voorbeelden zijn diverse tuindorpen en de nieuwe plaatsen in de Wieringermeer en de Noordoostpolder. In de wederopbouwperiode worden onder andere kernen van de plaatsen Middelburg en Wageningen op die manier gereconstrueerd.
Indeling oorspronkelijk ontwerp
Het oorspronkelijke ontwerp van het gebouw bestond uit de volgende onderdelen:
• Kelder. Deze werd gebruikt als opslagruimte. Deze kelder kon men bereiken via de ingang en een keldertrap aan de zuidkant van het gebouw. Deze trap is nog steeds aanwezig.
• Begane grond. Aan de noordzijde bevond zich een breed terras dat toegang gaf tot de hoofdingang van het pand. Hier zijn nu de voorste ruimtes van het restaurant onder de in Chinese stijl opgetrokken overkapping. Binnen kwam men in een lange smalle hal. Aan de oostzijde van het gebouw waren twee zalen: een grote zaal aan de noordoostzijde en een kleine zaal aan de zuidoostkant. Beide zalen waren voorzien van naar buiten openslaande deuren. Aan de zuidzijde van het gebouw waren twee wc’s en een trapportaal. Dit bestaat nog steeds. Hoewel het glaswerk in matige staat is, is het nog steeds een zeer aantrekkelijk ogend glas-in-lood raam. Verder waren er op de begane grond een dienst-wc en een keuken. Aan de westzijde bevonden zich een kamer en een serre. In de kamer naast de serre was er een bijzonder geschilderde schouw. Deze hebben wij alleen op foto’s kunnen terugvinden. Er zijn in het huidige gebouw nog weinig onderdelen aanwezig. Boven het systeemplafond is echter nog iets zichtbaar van het oude plafond en de houten ornamenten. De buitengevels zijn tussen het nieuwe systeemplafond en het Chinese dak nog goed te zien. Ook de kleur (zacht geel) van de buitengevel is nog bewaard gebleven. Wel is aan te merken dat het gebouw in het begin van schoonmetselwerk was.
• Verdieping. Via een half uitpandig trapportaal aan de zuidzijde, met een indrukwekkend glas-in-lood raam, gaat men naar boven. Hier kwam men in een lange hal, langs de hele zuidzijde. Hier waren de hotelkamers. Drie slaapkamers en een logeerkamer. Ook zijn er op de eerste verdieping een huiskamer en een salon. Verder is er een balkon, boven de ingang van het gebouw. Zowel de logeerkamer als de huiskamer hadden een schouw. Helaas hebben wij niet kunnen terugvinden of constateren of deze ook beschilderd zijn geweest. Voor 1975 is dit balkon gesloopt. Wij hebben niet kunnen vinden waarom en wanneer. Van de indeling is niets terug te vinden.
• Zolder. De zolder bestond uit een grote ruimte. Hier waren vier kamers te vinden, met elk een kruisraam. Of dit ook hotelkamers waren is niet bekend. Hier is niets meer van terug te vinden.
Op de originele tekening bij de bouwaanvraag is aan de voorzijde van de kap een knik te zien. Op de achtergeveltekening is deze knik niet te zien. Ook de huidige kap heeft geen knik. Mogelijk is dit tijdens de bouw aangepast. Het gebouw is vanaf de eerste verdieping aan de buitenkant origineel, afgezien van het balkon. De buitenwanden waren in eerste instantie onbeschilderd. Later zijn ze wit geschilderd. De eerste beheerders waren de heer T.H v.d. Eijden en de dames J. en T. v.d. Eijden. Wanneer de naamsverandering van Lokaliteitsgebouw naar Stationshotel heeft plaatsgevonden hebben we niet kunnen vinden.
Tijdlijn
In 1927 vroegen de eigenaren van wat toen al Stationshotel heette een vergunning aan voor het bouwen van een serre aan de oostgevel en een buffetruimte aan de zuidgevel. Beide werden ontworpen door de oorspronkelijke architect, de heer H.D. Tabak.
In de gedigitaliseerde Laarder Courant de Bel is op verschillende plekken informatie te vinden over de vele wisselingen van eigenaren en de daarmee gepaard gaande veranderingen. Wij doen een greep uit de belangrijkste daarvan. In mei 1927 meldde De Bel dat er een serre van 7 bij 4 meter is geopend, met rieten stoeltjes en elektrische lampen, en dat de café-zaal geheel gerestaureerd is. In maart 1940 staat in De Bel dat het Stationshotel, dat omgedoopt is in hotel De Hertenkamp, in het openbaar zal worden verkocht. In april van dat jaar volgt de melding dat de waard van de herberg Oud-Bussem, de bekende kok W.F. van Gendt, hotel De Hertenkamp heeft gekocht. Eind april werd het heropend. Niet te vinden was of er in of rond het hotel in de Tweede Wereldoorlog bijzonderheden hebben plaatsgevonden. In 1946 verkocht Van Gendt het aan de heer S. van Voorst uit Hilversum. Die heeft dan plannen het pand inwendig te verbouwen, onder andere door de eetzaal te vergroten en die ook geschikt te maken voor vergaderingen. Ook wil hij achter het hotel, als hij er vergunningen voor kan krijgen, een gebouw stichten voor concerten, toneel en tentoonstellingen. In februari 1947 bericht De Bel dat het aangepaste hotel is heropend. In datzelfde jaar diende architect P.C. van Uchelen uit Laren een aanvraag in om een binnenmuur tussen de twee benedenkamers te slopen, om zo een kleine vergaderzaal te creëren. In 1948 werd het interieur volledig vernieuwd. Daarna volgt er weer een aantal nieuwe eigenaren.
J.Th. Bos
Op 25 mei 1956 deed de toenmalige eigenaar J.Th. Bos een aanvraag voor het bouwen van een consumptietent aan de zijde van de Burgemeester van Nispen van Sevenaerstraat. Deze aanvraag werd afgewezen, aangezien er al een schuur en een prieel waren aangebouwd. In november 1957 staat in De Bel dat in het hotel een Bambi-bar is geopend. En in maart 1958 verschijnt het bericht dat het Chinese restaurant in hotel De Hertenkamp onder leiding is komen te staan van de heer T.T. Tseng en onder de naam ‘Slamat’ is heropend, met een verfraaide eetzaal. In april 1959 komt er een betegelde automatiek met TL-verlichting, “gunstig gelegen tegenover het busstation: zes boxen van elk tien vakjes.” De koude en warme hapjes kosten 25 cent.
‘Kermisgedoe’
In november 1959 dienden architect G.J. Maring te Den Haag en eigenaar J.Th. Bos een aanvraag in voor een scheidingswand in de achtertuin en op het terras. De correspondentie omtrent deze aanvraag is opmerkelijk. Op 15 december 1959 schreef de schoonheidscommissie: “Deze oplossing doet teveel aan kermisgedoe denken en kan zo niet worden goedgekeurd. Geadviseerd wordt er een rustige wand van te maken, waarbij het geheel waarschijnlijk ook wel wat lager kan worden. ‘t Is thans een ratjetoe.”
Op 12 januari 1960 vond de commissie het plan nog niet bevredigend; geadviseerd werd bij het herziene plan de gevel van het buffet (straatzijde) door te trekken en de scheidingswand eveneens door te trekken (tot de doorgetrokken buffetgevel).”‘Hoewel niet tot de taak der commissie behorend, wil zij niettemin opmerken dat de bestaande toestand aan de achtergevel een wantoestand is.”
Op 9 februari 1960 geeft de commissie het volgende commentaar: “De commissie heeft nogmaals ter plaatse de situatie opgenomen en daar gesproken met een der heren Bos. De achtergevel is beslist lelijk en de uitbouw van de bestaande keukens is een aanfluiting.” Gezocht wordt naar een voor de eigenaar goedkope, praktische oplossing. “Een en ander zal door gemeentewerken in tekening worden gebracht, teneinde met deze zaak eindelijk eens tot een eind te komen.”
Op 14 februari 1961 vroeg J. Th. Bos wederom een vergunning. Nu ging het over het veranderen van het dak van de keuken, waarvan de ontwerper aannemersbedrijf Gebr. Van Ruitenbeek te Laren was. Opmerkelijk is dat deze bouwaanvraag vier dagen na het indienen in eerste instantie werd geweigerd. Reden hiervan was dat de keuken destijds zonder de vereiste vergunningen was gebouwd.
Na 1961 werden er nog meerdere aanvragen gedaan. Zowel met vergunning als zonder vergunning is het gebouw aangepast. Vooral aan de zuidzijde is continu aangebouwd. Deze zijn architectonisch van dermate minder belang dat wij deze niet hebben beschreven.
Reorganisatie
In april 1971 opent het hotel een Bambi Grill. In juni 1973 publiceert De Bel een gesprek met eigenaar Bos, waaruit blijkt dat het hotel gereorganiseerd is. Er zijn twee restaurants bij gekomen, bistro ‘Het Karrewiel’ en het Indisch-Chinees restaurant ‘Garoeda’, ingericht in de vroegere Windsorzaal. In dit interview staat ook dat, hoewel het hotel altijd floreerde, er tussen 1927 en 1954 elf verschillende eigenaren zijn geweest. Bos was de twaalfde. Hij vertelt de zaak de laatste 18 jaar tot grote bloei te hebben gebracht. Hij meldt ook dat het hotel in 1927 gesticht is door Chris Hamdorff, een broer van Jan Hamdorff.
In De Bel wordt in augustus 1976 voor het eerst de naam van Chinees Restaurant Blue Lotus vermeld.
Blue Lotus
Op de website van restaurant Golden River, die niet meer in de lucht is, stond onder ‘About us’ dat Hin Tong Wong, de vader van Hemmy, in 1960 aankwam in Europa en in Nederland Chinese restaurants begon op te richten. Na in een keer in Hotel De Hertenkamp gelogeerd te hebben, besloot hij later het hotel te kopen van de heer Bos en er het Chinese restaurant Blue Lotus in te vestigen, met zijn dochter Wai Mei, oudere zus van Hemmy, als beheerder.
Golden River
In september 2015 had de Gooi- en Eemlander een gesprek met Hemmy Wong over de toekomst van Chinese restaurants. Hij vertelde dat hij in 1986 de zaak had overgenomen die zijn oudere zuster dreef onder de naam Blue Lotus. Hij zette het familiebedrijf voort onder de naam Golden River. Na een periode van bloei, zakte de belangstelling voor Chinese restaurants echter. De Gooi- en Eemlander schreef: “In 2012 diende de Laarder een project-ontwikkelingsplan in voor sloop van zijn pand naast de burgemeesterswoning aan de Stationsweg. Daarvoor in de plaats wil hij nieuwbouw met appartementen. Als gevolg van de crisis op de huizenmarkt ging het plan in de koelkast. Nu de huizenmarkt weer aantrekt, hoopt Wong dat er volgend jaar duidelijkheid komt.”
Zie ook het interview met Hemmy Wong.
Klik voor meer bouwtekeningen op onderstaande galerij:
