Nieuw leven voor een oude traditie?
Na een verbouwing in ons huis was er geen plaats meer voor ons nogal grote Josephbeeld met het kindje Jezus uit een kerk uit Antwerpen. En een processievaandel waarop Maria was geschilderd, met rondom borduurwerk, verdiende ook meer ruimte dan het bij mij had.
Dit artikel is afkomstig uit Kwartaalbericht 108 [2009-2]. Leden van de Historische Kring Laren ontvangen het kleurrijke glossy magazine 4 keer per jaar. U kunt hier lid worden. Losse nummers zijn à € 4 per stuk in de Lindenhoeve te koop, zolang de voorraad strekt.
Gerda Meulenkamp
Samen met een zus en zwager bracht ik het beeld en vaandel afgelopen september 2008 naar Tuincentrum de ‘Bosrand’ in Soest. We hadden een kruiwagen gepakt om alles te vervoeren en al gauw kwam de eigenaar naar ons toe. Hij was wel geïnteresseerd. Hij gaf ons een korte rondleiding door zijn pas aangebouwde zaal speciaal voor heiligen beelden en andere religieuze ornamenten. Wij kwamen in een andere wereld en keken onze ogen uit. Ik was blij dat “Mijn” Joseph” en “Maria” goed terecht zouden komen. Want Ruud de Jong, zo heet de eigenaar, sprak zo vol passie over zijn hobby, dat we helemaal meegesleept werden, vooral toen hij vertelde over zijn band met de St. Jansprocessie. Natuurlijk koopt hij, reizend door heel Europa, zijn beelden in en hij verkoopt ze ook, maar zelden zal een oud beeld zo liefdevol en met aandacht zijn gerestaureerd als bij Ruud en zijn vrouw.
Nu, een half jaar later, bereiden wij artikelen voor over de St. Jansprocessie en ben ik weer terug met de redactieleden Hein en Hans. Wij hebben om half drie afgesproken met Ruud de Jong, maar eerst lopen we door de grote zaal en opnieuw wordt ik meegesleept door de ongelofelijke ruimte met religieuze ornamenten. Ook Hein en Hans zijn onder de indruk! Er is zoveel te zien aan oud religieus materiaal. We staan stil bij het verdwijnen van al dat moois tijdens de beeldenstorm in vroeger eeuwen, maar ook in de zestiger en zeventiger jaren van de vorige eeuw was er door de toenemende secularisatie een vorm van een beeldenstorm gaande. Hans fotografeert als Hein en ik in gesprek gaan met Ruud. We vragen hoe lang hij al bezig is met verzamelen. Hij verzamelt pas sinds een jaar of vijf materiaal als onderdeel van het ‘religieus erfgoed’. Hij vertelt op onze vraag hoe hij benaderd wordt, dat dit telefonisch of via internet gebeurt en via advertenties en andere communicatiemiddelen. Maar nu tegenwoordig heel veel door mond op mondreclame. Hij reist door heel Europa, na tips en telefoontjes. Hij weet er inmiddels heel veel van, leest veel en bij alle beelden staat ook een korte beschrijving. Dit staat ook op internet (www.heiligebeelden.nl). De beelden worden opgeknapt in zijn werkplaats.
St. Jansprocessie
We vragen naar zijn band met de St. Jansprocessie en hij vertelt, dat er in juni mensen komen uit Laren om een beeld te leasen om in de tuin te zetten langs de processieroute. Hoofdzakelijk zijn dit Johannesbeelden, maar ook Chistusbeelden. Helaas is nu de vraag groter dan het aanbod!
Uit mijn jeugd herinner ik me de met bloemen versierde beelden die langs de processieroute in veel tuinen stonden. Vooral op de St. Janstraat, waar ik vlakbij woonde, stonden bij de boerderijen beelden in de tuin. Wordt dit nog steeds gedaan? Ik weet het niet maar ik ga zeker de avond voor St. Jan een stukje langs de route lopen om dit met eigen ogen te zien, dat heb ik lang niet meer gedaan! Onze familie kwam 24 juni altijd over uit Amsterdam en dan aten we altijd kersen die dag. Ben ik toch op verborgen tradities gestuit?
We gaan een rondje maken door de ruimte. Hij blijft stil staan bij een houten processiedrager, in heel oude tinten geschilderd en met een houten Johannesbeeld onder een soort baldakijn. Zijn wens is dat dit stuk een keer meegedragen wordt in de St. Jansprocessie, maar dan zou het beeld wel gewijd moeten worden, want volgens hem mogen alleen gewijde stukken mee in de processie. Wij hopen dat dit ooit mogelijk wordt voor hem. We komen bij wassen Mariabeelden uit Duitsland, mooi aangekleed en ook heel oud. Ze mogen niet in de zon, anders smelten ze! Zijn pronkstuk, een beeld van Jeanne d’Arc staat achteraf in een nis. Het beeld is prachtig! Op onze vraag of hij niet bang is, dat de kleinere beelden, die vaak heel oud en kostbaar zijn, ontvreemd worden, moeten ze daarom niet achter glas? zegt hij eenvoudig: “Maar dan kunnen de mensen er niet zo van genieten”. Daarmee is eigenlijk alles gezegd.
Tot slot laat hij ons trots zijn werkplaats zien, waar nog een aantal beelden staan, die opgeknapt moeten worden. Het vergt veel tijd en geduld om dit te doen, maar ook liefde en vakmanschap. Hij laat de processievaandel zien, die jarenlang bij mij thuis heeft gehangen. Er is nu een nieuwe eigenaar, een oud Drents nonnenklooster, het klooster is opgeknapt en doet nu dienst als opvang voor autistische kinderen. De lieve uitstraling van de geschilderde Maria heeft de eigenaar van het klooster doen besluiten, dat dit iets is voor de nieuwe bestemming. Mij geeft het een goed gevoel, want daarmee is de cirkel weer rond en opgewekt rijden we weer huiswaarts.
Foto’s: Hans Schaapherder
Info: Tuincentrum de Bosrand
Wieksloterweg 37 wz, 3763 LJ Soest:
Tel: 035-6016776
Website: www.heiligebeelden.nl
