Erepoort van het Oosterend
In het kader van de expositie, over de Erepoorten van de Sint Jan’ s processie ben ik met hulp van Thijmen van der Zwaan wat gaan spitten in onze geschiedenis.
Dit artikel is afkomstig uit Kwartaalbericht 116 [2011-2]. Leden van de Historische Kring Laren ontvangen het kleurrijke glossy magazine 4 keer per jaar. U kunt hier lid worden. Losse nummers zijn à € 4 per stuk in de Lindenhoeve te koop, zolang de voorraad strekt.
voorzitter Jan van den Brink van het comité Erepoort van het Oosterend.
Op 16 juni 1931 stond er een artikel in de krant over ons comité en wel samenvattend als volgt; Een breed pad schuin over de Brink lopend is veranderd in een smal wandelpad. Het Oosterendcomité kan om die reden zijn Erepoort niet meer op de Brink plaatsen en is daardoor gehandicapt. De route loopt nu langs de kledingzaak van Zeegers. Het Oosterendcomité heeft een tijd geleden al extra versieringspalen gemaakt om de kaalslag van het wegkappen van de mooie iepenbomen op te vangen. De nieuwe standplaats van de boog is nu gesitueerd op de Torenlaan dicht bij het Oosterend. De voorzitter van het comité dhr. B.van den Brink heeft door deze, zijns inziens ongewenste verandering, zijn functie neergelegd.
In een artikel van 18 juni 1948 is te lezen; Door te grote verkeersdruk kan de erepoort van het Oosterendcomité niet meer op de Torenlaan worden geplaatst maar zal voor één keer voor kledingzaak Zeegers worden opgesteld. Volgend jaar in 1949 zal deze definitief op De Rijt komen te staan vóór fietsenmaker Vos, als de nieuwe klinkerbestrating af is.
In die vroegere jaren was het soms moeilijk met de opslag van de bogen. Het gebeurde veel bij particulieren, in scholen en zelfs op het laatst in de Goede Herderkerk. Het Parochiebestuur heeft voor een vriendenprijs de Boerenbondschuur gekocht en dat gaf eindelijk veel oplossing van ruimteprobleem. Wij zijn hen zeer erkentelijk.
Vorig jaar hebben wij het 25 jarig bestaan van onze derde Poort,de boog met de gouden koepel, groots gevierd. Volgend jaar in 2012 bestaat ons comité alweer 90 jaar. Dit is gerekend vanaf 1922, het verschijningsjaar van onze tweede boog. Echter ons comité bestaat al langer, daarvoor was er een eerste Poortje die ook op de Brink stond. Het ontstaan van die Erepoort en de oprichting van ons comité is hoogstwaarschijnlijk ergens tussen 1886 en 1905 geschied. De overlevering heeft de exacte datum een beetje toegedekt.
Een ander memorabel en feestwaardig feit is terug te vinden in onze ledenlijst. In dit jaar 2011 zijn maar liefst twee personen ruim 55 jaar lid van ons comité. En er is nog meer! Een persoon is ruim 50 jaar lid, zes personen langer dan 40 jaar, twee ruim 25 jaar, drie ruim 20 jaar en drie ruim 15 jaar en twee langer dan 10 jaar.
De basisgroep van 10 is samengesteld uit vakmensen die op die gedenkwaardige vergadering in september 1985 op de Veldweg aanwezig waren en daadwerkelijk de boog hebben laten ontstaan en lid zijn. Wat opvalt is het langdurig lidmaatschap vaak voor het leven. En dit is allemaal uit vrije wil!
Het ontwerp (door de voorzitter) en ontwikkelen van de “Gouden Koepel” is geheel door ons zelf in eigen beheer gedaan. Bij de aanvaarding in 1982 van het voorzitterschap waren er nog maar 10 leden over. Daarvoor tot de zeventiger jaren waren er gemiddeld zo’n 20 leden. In het midden van de jaren 60 is er iemand uit de boog gevallen, wat er toe geleid heeft dat de boog daarna niet meer volledig werd opgebouwd. Een paar jaar later werd ook nog eens de processieroute ingrijpend gewijzigd, waardoor wij tot 1986 aan het begin van de Vredelaan met een twintigtal bloembakken hebben gestaan. Na het uitkomen van onze derde boog groeide het ledental in korte tijd door naar 20 tot 30 man. In de begintijd waren veel mensen van de vrijwillige brandweer bij ons aangesloten. Momenteel trachten wij vooral “jong talent” aan te trekken. Een bijzonder aspect is de aanwezigheid van twee grote schilden met een monstrans en een lam afgebeeld. Deze hebben alle 3 de bogen gesierd en doen dat na een grondige restauratie door Cor van Tricht, nog steeds. Ze zijn van de hand van Toon de Jong uit de Larense Schilderschool.
Eigenlijk wilde wij in 1986 de toen nieuwe Erepoort voor het toenmalige politiebureau plaatsen, want daar had vroeger ook een poort gestaan. Dan hoefde maar de helft van het centrum afgesloten te worden tijdens het opbouwen. Maar de politie wilde snel uit kunnen blijven rukken en wees ons de huidige plaats aan. Een mooiere plaats kunnen wij ons niet indenken.
Vroeger deed Anton van der Schaal de bloemversiering, daarna Smit en vanaf 1990 doet Rob Verlinden dat op bijzonder artistieke wijze.
Onze St. Jansprocessie versieringen: toen en nu!
“In dit jaar viel het St. Jansfeest tezamen met Sacramentsdag. Dit gaf aanleiding om Z.D.H. den Aartsbisschop Mgr. P.M. Snickers te verzoeken het Allerheiligste bij de jaarlijkse processie naar het St. Janskerkhof te mogen meedragen, hetwelk door Zijne Doorluchtige na het Metropolitaan Kapittel gehoord te hebben werd toegestaan. Een paar dagen voor het feest was men alom in de weer om het dorp te versieren door eerepoorten, slingers, vlaggen en wimpels, zodat in de kom der gemeente overal waar het Allerheiligste passeerde een prachtige versiering was aangebracht, terwijl op het kerkhof, waar aan de ingang een eerepoort prijkte, een kapelletje met een altaartje was opgeslagen en het geheele kerkhof was afgesloten. Deze plechtige processie werd zeer stichtend en met veel eerbied tot aller genoegen ten einde gebracht, zodat er besloten werd voortaan telken jare op het St. Jansfeest de processie naar het St. Janskerkhof met het Allerheiligste te houden.” Zo luidde het verslag dat pastoor G. Hartman in het parochieboek van 1886 schreef. Daarmee kreeg de Larense St. Jansprocessie haar eerste versieringen. Dit jaar dus precies 125 geleden, en die traditie zet zich voort.
Over deze versieringen is nu een tentoonstelling ingericht in Historisch centrum de Lindenhoeve door de huidige vier buurtcomités te weten: Comité Klein Laren, Comité Naarderstraat, Comité Oosterend en het Comité Zevenend. Op deze tentoonstelling willen zij, door middel van vele foto’s, maquettes, films en voorwerpen, de versieringen laten zien welke er daadwerkelijk gestaan hebben of nog ieder jaar staan. De tentoonstelling word geopend op 28 mei en loopt tot en met 23 juli, elke zaterdag van 14:00 tot 16:00 uur. In verband met de Sint Jansprocessie zijn wij op zondag 26 juni tussen 12.00 en 14.00 uur extra open. Komt u even langs om te zien of u op een van de vele foto’s staat?
Onze boog
Vroeger, wat is vroeger, stond er op de ‘’viersprong” een mooie eerepoort met St. Jan. Het was niet ‘’zo” maar een boog. Voor St. Jan werd er in het hele dorp en nu nog geld opgehaald voor de boog. Iedere wijk of buurt zorgde voor z’n eigen boog. Zo ook de omgeving van de “viersprong”. De uit elkaar gehaalde boog lag opgeslagen in de nu ‘’Lindenhoeve”. Veel mannen kwamen ’n dag of twee vóór St. Jan dan bij elkaar en werd de boog opgezet. Mijn vader, Gerardus Johannes Jacobus Hofstee geb. Laren 25-07-1890, schoenmaker van beroep, die wel verstand had van schoenen, maar weinig van bogen, hielp ook mee. Met een speciale pet op en ’n grijs katoenen jasje aan ging vader ook mee helpen. Er was en misschien nog wedijver om de mooiste boog en natuurlijk was dit in mijn ogen “onze boog”. Op de Klaaskampen woonde een tuinder, bij hem in de tuin vlochten wij, de kinderen uit de buurt, guirlandes van echt sparrengroen. Die slingers werden dan van paal naar paal gebruikt voor versiering op de weg naar het kerkhof. De processie komt nu niet meer over de ‘’viersprong” op de terugweg dus is onze boog niet meer in eere.
Mevrouw A. Vos-Hofstee