In Memoriam Pater Venantius de Leeuw, 1917-2011
Antonius de Leeuw werd geboren op 20 augustus 1917 in het huis Jordaan nr. 20 te Laren NH. Al heel vroeg wist hij dat hij priester wilde worden en in 1943 werd zijn grootste wens vervuld en werd hij tot priester gewijd. Nadat hij enige jaren in Leuven had gestudeerd ging hij naar Rome om zich verder te bekwamen in de bijbelwetenschappen. Daarna werd hij lector in Udenhout waar hij ook zijn kapucijnenopleiding had gevolgd. Zijn kloosternaam werd Venantius.
In 1969 vertrok hij naar Sumatra waar hij als missionaris veel goed werk heeft gedaan. Vooral het contact met de mensen gaf hem veel voldoening. Op 52 jarige leeftijd ging hij bijbellessen geven in Siantar. Ook daar maakte hij zich de taal in korte tijd eigen. (Hij sprak reeds 10 talen)! Hij noemde dit zijn mooiste jaren.
In 1994 trok hij voorgoed naar Nederland. In Den Bosch gaf hij nog enige jaren les aan het St. Janscentrum. Op 24 juni was hij altijd in Laren, want de St. Jansprocessie hoorde bij zijn leven. In 1999 kreeg hij een herseninfarct en in 2004 ging hij over naar het kloosterverzorgingshuis in Tilburg. Hij overleed op 4 april 2011 op 93-jarige leeftijd. Hij is 67 jaar priester geweest.
Mary van der Schaal
Dit artikel is afkomstig uit Kwartaalbericht 116 [2011-2]. Leden van de Historische Kring Laren ontvangen het kleurrijke glossy magazine 4 keer per jaar. U kunt hier lid worden. Losse nummers zijn à € 4 per stuk in de Lindenhoeve te koop, zolang de voorraad strekt.
Minderbroeder, kapucijn
Voor het boek ‘Getuigenis op straat’ uit 2005 had auteur Leo Janssen een uitvoerig interview met de bruine pater over zijn betrokkenheid bij de Larense Sint Janstraditie en zijn liefde voor Laren. Onderstaand enkele citaten uit dat interview.
Aan de hand van een paar gekartelde foto’s vertelt hij over zijn ouders. “Moeder was een dochter van Aaltje Majoor, een kleindochter van ‘mottige Meins’. Moeder liep in klederdracht. Een godsdienstige vrouw. 35 jaar lang heeft ze ieder dag de mis bijgewoond. Ze ging ter communie en bleef nog een tweede mis uit dankbaarheid. Vader was een echte Erfgooier: Gijs van Hein van Lange Jan. Vader was arbeider, tuinman bij William Singer. Ik heb er dikwijls als kleine jongen geholpen. Wij waren met zes kinderen. Vier zijn het klooster ingegaan. Ik denk dat ik vijf jaar was toen ik wist dat ik pater wilde worden. Bij de ingang van de oude waterstaatskerk stonden twee Kapucijnen. Dat wil ik ook worden, zei ik: een pater ‘met blote benen’. Pater, geen wereldheer, dat vond ik te deftig. Ik ben van gewone komaf.”
Pater de Leeuw vertelt graag over het Laren van vroeger. “Je had een klompen- en een schoenenschool. En op de kleuterschool een dubbeltjes- en kwartjes afdeling. Dan gingen die schuifdeuren wel eens open en zag je die strikken en mooie jurkjes. Ik zat op de dubbeltjes afdeling en kwam met mijn klompenvriendjes in de eerste klas bij meester Bakker. Om tien uur kwam broeder Bergmans binnen die zei ‘ik mis een paar leerlingen’ en toen moest ik met mijn klompjes naar de schoenenafdeling. De hele lagere school heb ik met mijn klompjes daar gezeten.”
“De eerste keer dat hij de processie liep was met moeder. Tussen de vrouwen in. Ik was zeven. Toen ik later theologie ging studeren, kreeg ik te horen hoe een processie samengesteld werd; mannen en vrouwen door elkaar voorop en het Sacrament aan het eind. Dat is overal. In Blaricum, in Rome. Laren had dat niet. Eerst de vrouwen, daarna het Allerheiligste en dan de mannen. Ik ben er nooit achtergekomen, hoe dat is ontstaan, maar waarschijnlijk, omdat onze processie oorspronkelijk een bedetocht was. Dan gingen eerst de vrouwen uit de kerk en daarna de mannen. Ik denk dat ze met de transformatie naar een sacramentsprocessie in 1886 er het Allerheiligste er tussenin hebben geplaatst”, zegt hij gissend. Het volgende jaar mocht hij met vader mee. Er was op het kerkhof een preek, een echte Larense, en we zongen het Tantum Ergo en kregen de zegen met het Allerheiligste. De mensen zaten tussen de graven rond het beeld van Sint Jan.
Op de priesteropleiding werd zijn gevoel voor Laren sterker “Ze praatten er overwegend Brabants. Er kwam een soort chauvinisme bij me naar boven ten opzichte van de anderen. Hoe Laren te midden van het protestantisme zo mooi katholiek was gebleven”. In 1936 volgde het noviciaat en daarna zijn hogere studies. In 1943, tijdens de oorlog, wijdde Mgr. Mutsaerts in Den Bosch hem tot priester. Hij zoekt de foto van zijn priesterfeest in Laren. Bruidjes met lange strikken in het haar verwelkomen een zelfbewuste neomist met diep uitgeschoren tonsuur die onder een haag van bloemen het ouderlijk huis betreedt op de Jordaan. Achter hem een kleine vrouw in klederdracht met naast haar een eenvoudige man zich verbazend over zo’n grote toeloop uit de buurt. De foto raakt hem.
In 1945 liep hij voor het eerst mee als priester in de Sint Jansprocessie. Samen met drie andere pas gewijden uit Laren. Ik genoot van de mensen, die zeiden: “dat is die jongen van Truitje”. De klokken van de basiliek waren er door de Duitsers uitgesloopt, maar bij Jan van Hannus – een klein boerderijtje naast de pastorie – stond een versterker, waar je de klokken hoorde via een grammofoonplaat”.
De Laarders zijn hun ‘bruine pater’ niet vergeten. Hij is een begrip. “Ik ben 25 jaar weg geweest uit Nederland, toen zat ik op Sumatra, maar mijn hart lag altijd in Laren hoor en na mijn terugkeer heb ik er een tijdje nog dienst kunnen doen in de parochie.” Op 24 juni was hij op Sumatra altijd in gedachten bij zijn geboortedorp. “Omdat er in Indonesië weinig priesters waren, las ik op zondag in een paar staties, dat waren soort noodkerkjes, de mis. Dan dacht ik, nu is het zover in Laren, nu trekt de processie uit en nu zijn ze op het kerkhof. Het was geen heimwee, maar een gevoel van trots, dat ons dorpje weer volop feest vierde.”
Toen hij enkele jaren geleden na zijn herseninfarct weer de basiliek betrad, was er een groot applaus. Met Sint Jan concelebreert hij samen met de bisschoppen, priesters in een overvolle kerk de mis. Rechts zittend naast het altaar op het met bloemen versierde priesterkoor. De complimenten emotioneren hem.
Met dank aan Leo Janssen
Bekijk deze genealogie op larensevoorouders.nl