Datering portret Johannis van de Laar (schilder Nico van Rijn) kan niet kloppen

In de Collectie Hilversum, voorheen het Gooisch Museum, bevindt zich onderstaand portret van Johannis (Johannes/Jan) van de Laar, geboren in 1831 in Laren als zoon van Hendrik van de Laar en Adriana van der Sluis. Johannis was getrouwd met Elisabeth (Betje) Brouwer en na haar overlijden met Johanna (Jannetje) van den Brink. Behalve broodbakker was Van de Laar gemeenteraadslid, lid van het College van zetters en vicepresident van de Vincentiusvereniging afd. Laren. Ten tijde van zijn plotselinge overlijden in 1896 was hij bovendien wethouder. Hij  woonde in Laren op Huizing 250 (St. Jansteeg, het tegenwoordige Hendrik Valkenburglaantje). 

Ron van den Berg *

Dit artikel is afkomstig uit Kwartaalbericht 148 [2019-2]. Leden van de Historische Kring Laren ontvangen het kleurrijke glossy magazine 4 keer per jaar. U kunt hier lid worden. Losse nummers zijn à € 4 per stuk in de Lindenhoeve te koop, zolang de voorraad strekt.

Het onderschrift bij de afbeelding is: Portret van Johannis van de Laar. Olieverf op doek. Gesigneerd r.o. N. van Rijn. Datering eind 19e eeuw. Collectie Hilversum, Gemeente Hilversum. (© toestemming voor eenmalig gebruik in het Kwartaalbericht, Collectie Hilversum).

Het portret werd in 1946 aan het Gooisch Museum in bruikleen gegeven door Anton (Antonius Johannes) van de Laar, zoon uit Johannis’ tweede huwelijk, ‘schatter van huurwaarde dranklokalen’ in Laren en van 1914 tot 1941 burgemeester van Lichtenvoorde. Het is van de hand van de Larense/Blaricumse kunstschilder Nico van Rijn. Wanneer Van Rijn het maakte is onzeker. De officiële datering is ‘eind 19e eeuw’. Omdat de schilder toen nog geen 13 was (hij is van 1887) en geen wonderkind, kan dat niet kloppen. Zelfs een heel vroege Van Rijn zou niet van vóór 1910 zijn. Het doek is ingelijst door Kunsthandel J. Does uit Hilversum. Gesteld dat het om de originele lijst gaat, dan is het werk niet van voor 1905: toen begon Does. 

Vraag waarop ik het antwoord zoek: is het geschilderd aan de hand van een portretfoto van Van de Laar en wat zou de aanleiding geweest kunnen zijn om ver na zijn dood nog een portret van hem te laten schilderen?

*) Ron van den Berg is geboren Blaricummer en schrijft sinds twee jaar artikelen voor DEELgenoot, het 3 maal per jaar verschijnende blad van de Historische Kring Blaricum. Hij heeft een artikel over Nico van Rijn geschreven en kwam bij de voorbereiding dit portret tegen. De onmogelijke datering viel hem op. Hij probeert tot een betere datering te komen, ook in samenspraak met Collectie Hilversum. Zijn artikel ‘Van Rijn, kunstschilder’ is verschenen in DEELgenoot 89, het voorjaarsnummer.