Effe tussedeur: Hààl en zege

Zõ we zitte weer in de leste maond van ’t jaor, nog mar effe en dan is ’t weer veurbij. De Sunneklaos zit alweer hôôg en breed in Spanje en binnen we weer allang vergete.

Dit artikel is afkomstig uit Kwartaalbericht 126 [2013-4]. Leden van de Historische Kring Laren ontvangen het kleurrijke glossy magazine 4 keer per jaar. U kunt hier lid worden. Losse nummers zijn à € 4 per stuk in de Lindenhoeve te koop, zolang de voorraad strekt.

Bart Krijnen

Jao hier en daer komme d’r met opreuyme nog wel us ’n paor verdwaolde kreuytmoppe veur de dag, mar daor houdt ’t mee op. Nee, nou gaen we weer op de Kursaoved an. Vroeger zeeë de minse, we zitte in de donkere daoge en ‘r warre echt wel minse dee daer wel us ’n beetje te kwaod mee adde. Nou was ’t in dee tijd ôk ’n barre donkere boel in Laore. Want straetlangtaeres warre ‘r niet al te veul en dee ‘r stinge gafve zo wàànig licht dat je nog haost niks kon zien. Net ’n gleuede spijker zee me vaoder en dee kon ’t wete want hij wist ongs te vertelle dat Mààns de Leef (Mijn de Leeuw) de nachtwacht ‘r aoves met z’n leertje op euyt truk om ze an te steke en ’s marreges weer om ze euyt te blaeze.

Gin wonger dat ‘r minse warre die soms dinge zagge dee d’r heulemaol niet warre. Beveurbeeld motkeue. Wat binnen dat nou weer veur dinge hoor ‘k ‘r al ’n paor vraoge. Nou, ’t woord zààt ’t al motkeue, as je ze wou grijpe, greep je d’r dwars deurheen, maar as je vreug ho zagge ze ‘r euyt, nou dan draeide ze d’r omheen. Jao, nogal glad ze adde ze zelluf ôk nôôt ezien. Weer aore dinge dee ze ezien adde, warre dwaollichies en heule ouwe minse zeeë. Dat warre de zieltjes van ongedôôpte keier dee veur of vlak nae de geboorte esturreve warre, en in de rongte vleuge. Jao, jao, de minse haolde d’r ààge toch wat in d’r hôôfd, mar net zo ‘k zeg, ’t was ôk harstikke donker, heul war aorst as nou, as je nou ’s aoves in Laore lôpe kà-je de krant wel op straot leze. Ik weet nog as klààne jonge, dat we vroger ’s Zondags zo teuge de aoved naer grôôtje en grôôtvaoder ginge en as we dan binne kwamme zatte ze saome te schemere, grôôtje met de rôzekrans in d’r angde en grôôtvaoder zat mar ’n beetje veur um euyt te kijke. Jao, de minse warre zeuynig en deje niet zô gauw de lamp an, en as je zee, ik kan haost niet zien, kreeg je as angtwoord, dan neem je je ôge mar in je angde. Mar as we met de Kursaoved bij grôôtje kwamme zat ze niet te schemere, dan ad ze de kaersies bij ’t stalletje al an, en as ’t koud was nog gauw ’n blukkie out in de kachel edaen, dan was ’t lekker warrem. Was de heule femilie dan bij mekaor, dan moste we liedjes zinge bij ’t stalletje. En nou weet ‘k wel je kanne teugewoordig de môôiste kerstplaote op de grammefôôn speule, maart saome zinge is toch veul môôier, veul echter. Ik sting altijd op ’t zellufde plakkie en daer grôôtje de beeldjes ôk altijd op dezellufde plaets zette, keek ik alle jaor teuge de kemeel ze kongt an. Nou niks an te zien zou je zegge, mar da’s niet waor, affer op ze kongt ad ie ’n grote kaole plek en dat kwam omdat ie z’n kongt verbrungde ad, omdat grôôtje um veul te dicht bij ’n kaersie ad ezet. Zulke dinge vergeet je nôôt, en as we dan weer naer huis ginge, kwam grôôtje met ’n schulk (schort) vol sinusappels de kaomer in, ging breed op de stôôl zitte en begon euyt te dele. Nog zie ‘k in me gedachte de kaersjes brangde, en alle jaor met de Kursaoved denk ik, ’t warre donkere daoge, mar bij grôôtje was ’t warrem en licht. En al brangde’r nou duzede lampies in Laore mar je ziene’t licht van ’t stalletje niet, dan mis je veul, veul te veul. Dan blijve ’t donkere daoge en dat zou jaomer weze want ik wou jullie graeg allemaol ’n môôie Kursaoved en veur ’t Neiuve Jaor veel hààl en zege wunse..

In de jaren tachtig waren de in Larens dialect geschreven stukjes van Bart Krijnen ? in de toenmalige Larense uitgave ‘De Laerbode’ uitermate populair. Aan inhoud hebben ze niets verloren zodat wij ze met veel plezier nogmaals plaatsen. 28 van deze verhalen zijn nu ingesproken door Nic Vos en op CD verschenen; à € 15 bij de HKL.