Stad en Lande
Stad en Lande. Een straat zonder aanduiding van weg, straat of laan. Stad en Lande ligt tussen de Erfgooiersdwarsweg en de Gooiergracht.
Bep (G.L.) De Boer
STRATEN, LANEN, WEGEN, PARKEN, KAMPEN, HOFJES EN PADEN IN LAREN
Dit artikel is afkomstig uit Kwartaalbericht 149 [2019-3]. Leden van de Historische Kring Laren ontvangen het kleurrijke glossy magazine 4 keer per jaar. U kunt hier lid worden. Losse nummers zijn à € 4 per stuk in de Lindenhoeve te koop, zolang de voorraad strekt.
De naam Stad en Lande staat voor de stad Naarden en de dorpen (lande) Blaricum, Bussum, Hilversum, Huizen en Laren en heeft met de erfgooiers te maken. Een erfgooier was een mannelijke meerderjarige, woonachtig in het Gooi en afstammend van voorouders die al eeuwen in het Gooi woonden. Van deze voorouders kreeg hij het recht om vrijelijk van de gronden gebruik te maken en zich een erfgooier te noemen. Maar er kwamen mensen in het Gooi wonen die geen erfgooier waren en ook zitting namen in de gemeentelijke besturen. Deze mensen gingen beslissingen over de gemeenschappelijke gronden nemen die tegen de zin van de erfgoooiers waren. De Laarders zeiden: “Waarom motte dee vreemde snoeshane ut veur ut zegge krijge?” En wat al te voorzien was, de Gooise bom barstte en de erfgooiers kwamen in opstand. Militairen rukten op en de Larense boer Hendrik Smit liet daarbij het leven. Dat was olie op het vuur. En pas in 1908 ging minister Heemskerk zich er mee bemoeien en stelde een wetsontwerp op. In 1912 ging de Erfgooierswet door de Eerste Kamer en kwam in het staatsblad.
De erfgooierswet van 1912 was de oplossing van de moeilijkheden ten aanzien van de eigendommen en het bestuur van de gemeenschappelijk gronden. Er werd een vereniging in het leven geroepen waarvan het eigendomsrecht van de gemene gronden werd toegekend. Deze vereniging droeg de naam “Stad en Lande van Gooiland”, in de volksmond Stad en Lande. Zie daar, de naam van deze straat.
De meer dan duizendjarige geschiedenis van de erfgooiers wordt tegenwoordig beheerd door de ‘Stichting’ Stad en Lande van Gooiland. Deze stichting tracht de unieke geschiedenis levend te houden en organiseert ieder jaar een week-van-de-erfgooier. Dit jaar van 4 t/m 11 oktober.
Bron: Laarder Courant De Bel; Laren door de straten heen van Gerard Koekkoek.
