Onderduikers in 90% van Larense huizen

Er is in Laren, Blaricum en Eemnes tijdens de bezetting meer ondergronds werk verzet geweest dan menigeen nu nog zal weten. Dat blijkt heel duidelijk uit een nog niet eerder gepubliceerd, in oktober 1945 door C. de Graaff voltooid rapport. Architect De Graaff was een van de leiders van het plaatselijk verzet en na de bevrijding voorzitter van de Bond van Oude Illegale Werkers in Laren. 

Dit artikel is afkomstig uit Kwartaalbericht 107 [2009-1]. Leden van de Historische Kring Laren ontvangen het kleurrijke glossy magazine 4 keer per jaar. U kunt hier lid worden. Losse nummers zijn à € 4 per stuk in de Lindenhoeve te koop, zolang de voorraad strekt.

Bron: De Laerbode

Juist nu de vierde mei weer nadert, is het goed te beseffen wat en wie wij herdenken.

Zeker voor wie de bezetting niet meemaakten, zal het een verrassing zijn dat heel belangrijk in het Larense verzet een…..Rijksduitser was. Albert Schlosser, een moedig man die al illegale ervaring opdeed in de strijd tegen het opkomende nationaal-socialisme in Duitsland. Hij werd leider van de KP (knokploeg) in Laren, die in het laatste oorlogsjaar zeer actief was.

Het rapport: aanslagen werden gedaan op spoor- en waterwegen, o.a. werd bij de landelijke aanslag op spoorwegen voor hun rekening genomen nl. het opblazen van de rails bij het viaduct te Hilversum en bij de Lage Vuursche. Tweemaal werd door het laten zinken van een schip de rivier de Eem versperd, teneinde mannentransport op te houden en het vervoer van de inventaris van Paleis Soestdijk te verhinderen. Huiszoeking werd gedaan bij “zwarthandelaren” en onvaderlandse boeren. Het in beslag genomen materiaal werd onder de ziekenhuizen verdeeld. In drie gevallen werden zeer gevaarlijke provocateurs opgeruimd. Wapentransporten werden verricht uit een van Enkhuizen en Medemblik afkomstig schip, liggende te Eemdijk naar Laren, Hilversum, Bussum en Weesp.

Hoge prijs
Hierna vermeldt het rapport dat een wapendropping werd georganiseerd op een afwerpterrein in de gemeente Eemnes. De dropping lukte, maar helaas tegen een hoge prijs: Dick Buis van de Binnenlandse Strijdkrachten sneuvelde. Omstreeks diezelfde tijd (vlak voor de bevrijding), april 1945, werd ook een andere BS-er, Hildo Cohen gedood, tijdens de huis­zoeking bij een boer-zwarthandelaar.

Er waren ook andere activiteiten. Zoals acties die werden georganiseerd voor hulp aan de joden, vervolgden voor de arbeidsinzet en politieke onderduikers. “Een groep tot steunverlening aan deze lieden en het bezorgen van onderduikadressen, stond in hoofdzaak onder leiding van de heren H. Troeder, J. van Heyningen, J. Landren, P. van de Water en mevrouw E. Elbrink.

Aan al deze adressen werd regelmatig geld uitgekeerd en werden de nodige distributiekaarten verstrekt. Een enorme prestatie, want volgens het rapport huisden in negentig procent van de Larense woningen onderduikers!

Politie
Ook het gemeentehuis was een centrum van verzet. Enkele leden van het politiekorps waren actief in de illegaliteit, zodat daar voortdurend mee kon worden samengewerkt. Uit een officieel rapport blijkt, dat menigeen die gearresteerd moest worden, ruimschoots op tijd werd gewaarschuwd en kon onderduiken. In een aantal gevallen zorgde de politie zelfs voor onderduikadressen.

Hoe zorgvuldig er ook werd gewerkt, het kon toch niet uitblijven, dat de Duitse instanties argwaan kregen nadat voor de ‘show’ uitgevoerde huiszoekingen steeds weer niets opleverden. Bewijzen konden ze echter nooit iets. Ook niet, toen de politie in een kluis wist te komen waarin, op bevel van de Duitsers, het bevolkingsregister werd bewaard. Persoonskaarten van ‘kwetsbare’ inwoners, zoals illegale werkers en onderduikers werden door andere kaarten met valse namen vervangen.

Tot de andere activiteiten van de Larense politie behoorde het op grote schaal verstrekken van valse papieren en het begeleiden van de transporten van de illegaliteit. In een dorp als Laren waar zeer veel joodse landgenoten waren ondergedoken was het van het allergrootste belang, dat in het gemeentehuis politie dienst deed, die bereid was het eigen leven voor anderen in gevaar te brengen.