Het carillon van Laren
Wanneer men op het hele of halve uur Laren binnen fietst of wandelt – en misschien hoort u het ook in de auto – wordt u overgoten met een gezellig klinkend klokkenspel vanuit de toren van de Johanneskerk. Een toren die er al 500 jaar staat. En vanaf 1966 is Laren gezegend met een carillon.
Dit artikel is afkomstig uit Kwartaalbericht 158 [2021-4]. Leden van de Historische Kring Laren ontvangen dit kleurrijke glossy magazine 4 keer per jaar. U kunt hier lid worden. Losse nummers zijn à € 4 per stuk in de Lindenhoeve te koop, zolang de voorraad strekt.
Tekst: Bep (G.L.) De Boer
Het was een idee van ingezetene van Laren, mej. S.S. Fokkens, om als herinnering aan haar ouders Laren een carillon te schenken. Toen B&W hiervan op de hoogte waren gesteld, waren ze enorm ingenomen met dit geschenk. Dit zou voor Laren een grote aanwinst zijn en schepte mogelijkheden om bij bepaalde gebeurtenissen of herdenkingen dit met gepaste klanken op te luisteren. Aan de schenking was als voorwaarde verbonden dat van gemeentewege gezorgd moest worden dat aan de beiaardier het nodige comfort voor het bespelen van het carillon in de toren wordt geboden en de apparatuur van het klokkenspel voldoende tegen alle weersomstandigheden wordt beschermd. Het onderhoud komt voor rekening van de gemeente.
De klokken van het carillon werden geleverd door de firma Eijsbouts te Asten die ook de klokken in de toren heeft aangebracht. De klokken werden gegoten door een medewerker van Eijsbouts, de heer A. Lehr. Het carillon bestond toen uit 42 klokken. In 1970 werd de beiaard uitgebreid met vijf klokjes. Dus bestond de beiaard uit 47 klokken. Later, in 2008, is de lage Es erbij gekomen en had de beiaard dus 48 klokken. In 2013 is het stalen klavier vervangen voor een mooi houten klavier. De beiaard is zowel met de hand als automatisch bespeelbaar.
De aanbieding van het carillon vond plaats op zaterdag 16 juli 1966 in hotel Hamdorff door door mej. Fokkens en het volledige gemeentebestuur, in tegenwoordigheid van de directeur van de dienst gemeentewerken, de directie van de N.V. Eijsbouts uit Asten, de beide Larense pastoors, een afvaardiging van het Ned. Hervormde kerkbestuur en talrijke genodigden.
De grote klok draagt de naam van haar schenkster ‘Suzanne’.
Na een kort begroetingswoordje van burgemeester Naud van der Ven zei de raadsman van mej. Fokkens, de heer N.C. Nap, dat hij het een genoegen vond dat hij namens de schenkster het klokkenspel aan het gemeentebestuur mocht overhandigen. Hij vertelde hoe bij mej. Fokkens, voor haar vrienden Suzie, de gedachte leefde om uit haar nalatenschap een klokkenspel aan de gemeente Laren en de Ned. Hervormde kerk te vermaken, doch hij had Suzie aangeraden dit bij leven te doen.
Daarna volgde de aanbieding. “Burgemeester”, zei de heer Nap. “Het is me een eer en genoegen u namens mej. Fokkens het klokkenspel aan het gemeentebestuur over te dragen en ik spreek daarbij de wens uit dat het lange jaren tot genoegen van de dorpsgemeenschap zijn klanken zal doen horen”. Er volgde nog een aantal sprekers. Maar na de overdracht gingen alle aanwezigen naar de Brink om de beiaard te beluisteren.
Op verzoek van het gemeentebestuur had mr. Van Santbrink (gemeenteraadslid van de Protestants Christelijke Partij) de beiaard namens het gemeentebestuur muzikaal aanvaard met het door hem bespelen van de verzoeknummers van mej. Fokkkens. Hij had inmiddels plaats genomen in de kerktoren op de klokkenstoel en liet de klanken van het programma van mej. Fokkens over het dorp klinken, te weten het jubelkoor van Händel, het Friese en Groningse volkslied en ‘Dankt nu allen God’.
De eerste beiaardier was Rutger van Mazijk, de organist van de Sint Jansbasiliek. Later werd hij wegens bezuinigingen ontslagen.
Foeke de Wolf, jazzmuzikant met grote interesse voor het beiaardspel, richtte in 1993 de Stichting ‘De Vrienden van de Larense beiaard’ op. De beiaard is sinds 1994 in beheer bij die stichting. Zij zorgt niet alleen voor regelmatige bespelingen van de beiaard maar houdt ook toezicht op de staat van onderhoud.
Tevens verzorgt zij de Zomeravondconcerten. Foeke de Wolf was voorzitter van de stichting. Helaas overleed hij op 2 december 2010.
Eind 2000 werd de beiaard grondig opgeknapt door de klokkengieterij Eijsbouts.
Onze dorpsbeiaardier is nu Klaas de Haan. Klaas studeerde orgel- en kerkmuziek aan de conservatoria van Leeuwarden en Utrecht. In 1997 behaalde hij het diploma Uitvoerend Musicus aan de Nederlandse Beiaardschool te Amersfoort, waar hij studeerde bij Arie Abbenes en Bernard Winsemius. In datzelfde jaar won hij de 1e prijs van het Internationaal Beiaardconcours te Groningen.
Klaas de Haan is beiaardier van Laren, maar ook van Rhenen, Bolsward, Slotermeer (Amsterdam), Heerenveen en Bergen en adjunct-beiaardier te Hilversum. Daarnaast is hij een regelmatig gevraagd gastspeler in binnen- en buitenland. Tevens is hij Cantor-organist van de Morgensterkerk te Hilversum.
Bronnen: Laarder Courant De Bel 1966- 2000-2010-2011; Folder Zomeravondconcerten 1999; Burgemeester en Raadsleden van de gemeente Laren, van Ernst Wortel; Wikipedia; Hr. Klaas de Haan
