Boekbespreking

“Met zo’n ster aan de lijn, heb je in dit mondaine dorp geen Porsche meer nodig”

Zou Laren een ander dorp zijn zonder Leo Janssen en Leo Janssen een ander mens zonder Laren? Die vraag is moeilijk te beantwoorden, maar verbonden aan elkaar zijn ze wel. De in Hilversum geboren Leo (1948) kwam als kind regelmatig in Laren. Hij trouwde in 1972 met de Larense Annemarie Bitter en woont sinds 1995 in het dorp.* Sinds 2018 maakt hij voor de Laarder Courant de Bel de column Bol an! die ook op zijn eigen website, met dezelfde naam, verschijnt. ‘Bol an’ is Larens dialect voor ‘rustig aan’. 

---

Dit artikel is afkomstig uit Kwartaalbericht 167 [2024-1]. Leden van de Historische Kring Laren ontvangen het kleurrijke glossy magazine 4 keer per jaar. U kunt hier lid worden. Losse nummers zijn à € 9,50 per stuk in de Lindenhoeve en bij Bruna en de Larense boekhandel te koop, zolang de voorraad strekt.

Tekst: Wim Keizer

Hoe dan ook, zonder Leo zou er minder worden vastgelegd over alles dat met Laren te maken heeft en, waar het om de site gaat, ver daarbuiten. Elke dag weer een grote hoeveelheid nieuwe items, zo veel dat wat ’s ochtends vers verscheen vaak ’s avonds al weer flink ‘gezakt’ is en alleen nog door enorm te scrollen tevoorschijn is te halen. Hij doet het zeker niet rustig aan.

Leo zal ook zelf beseffen dat dagelijks nieuws en wekelijks columns publiceren tevens een grote vluchtigheid met zich meebrengt. Voor de columns heeft hij daar iets op gevonden: bundelen in fraai vormgegeven boeken met tussendoor mooie oude en nieuwe foto’s die niet direct met de columns te maken hebben.

In het najaar van 2023 verscheen al weer het derde deel van Bol an!, ditmaal met de negentig columns van 9 september 2021 tot en met 1 juni 2023. Verreweg de meeste gaan over onderwerpen die alleen maar aan Laren gekoppeld zijn, vaak gerelateerd aan geschiedenis, kunst, muziek of iets actueels. Maar er zijn er ook die over Leo zelf gaan, zijn vrouw en zijn honden. Hij zegt in zijn voorwoord: “Soms was het uren researchen om tot een goed verhaal te komen, soms ging het vanzelf. Die flow die je overkomt en je een weg laat inslaan die je van tevoren niet had bedacht.”

Binnenkant

Eén van de doelen die Leo heeft met zijn columns is het bestrijden van stereotypes. Ik citeer uit een interview van Daan Visser op de website van NH Nieuws (23  december 2023): “Al jaren is Laarder Leo Janssen bezig met een strijd tegen de stereotypes die er over zijn dorp rondgaan. Gewapend met een scherpe pen schrijft hij verhalen die het hardnekkige beeld van een ‘poenerig dorp’ moeten ontkrachten. Deze verhalen zijn nu gebundeld in een recent verschenen boek. ‘Op deze manier wil ik iets terugdoen’, zegt de schrijver. ’Mensen hebben een bepaalde indruk van Laren. Dat het poenerig en mondain is. Natuurlijk hebben we mondaine kanten, maar de werkelijke rijkdom van dit dorp zit aan de binnenkant, want we hebben hier zoveel bijzondere karakters wonen. Dat maakt dit dorp zo interessant,’ legt hij uit.” En verder zegt Leo: “Ons DNA barst van de diversiteit. Ik vind het dan ook heerlijk om erover te schrijven.” Naast het ontkrachten van hardnekkige stereotypes hebben de verhalen van Leo volgens het interview een hoger doel: “Ik wil mensen ermee verbinden. Dat klinkt wat modieus, maar het dorp wordt er beter van.” 

Uit alle windstreken

Uiteraard nam Leo ook dit interview integraal over op zijn site Bol-an.nl. In zijn voorwoord bij deel 3 schrijft hij: “Naar de website van Bol an, met dagelijks vers nieuws over het dorp en gebruik makend van vele bronnen, kijken dagelijks zo’n 1500 tot 2000 mensen. Niet alleen dorpsgenoten, maar ook geboren Laarders in vrijwel alle windstreken: de Verenigde Staten, Spanje, Frankrijk, Noorwegen, China, Luxemburg, Chili, Suriname, Ierland etc. Iedere dag altijd verrassend. Klinkt stoer allemaal, maar het leukst zijn reacties op straat. Zomaar in het centrum lopend of fietsend richting Brink en opeens ‘Bol an’ achter je horen roepen of aangesproken worden op een verhaal van afgelopen week. Altijd leuke reacties en soms met tips en verzoeken voor nieuwe onderwerpen.” 

Impressies

In Kwartaalbericht 165 gaf Leo zelf al een prijzende aankondiging van zijn boek, met een greep uit de onderwerpen. Die zal ik niet herhalen. Wel geef ik een paar impressies. In de column van 2 februari 2023 over het Larense hertenkamp, naar aanleiding van het plan verschillende dieren achter hekken niet meer toe te staan (inmiddels voor herten herroepen), staat een leuk stukje geschiedenis, dat eindigt met een gedicht uit 1933: 

Dat de damp van vuile vullis

Eindelijk ons dorp ontvlucht,

Dat we in ’t Larensche natuurschoon

Ook weer hebben schoone lucht;

Dat een frissche vrije intree

Ieder noodt tot ”Kom er in”.

Onze vuilnis is begraven

En de herten zijn er in.

Doortje en Snoetje

Een soort doorlopende leeslijn gaat over de honden van Annemarie en Leo. Op 27 oktober 2021 begraven ze hun overleden hond Doortje (17,5) in hun tuin. Op 28 oktober komen ze al wandelend natuurlijk andere honden tegen: “Alles wat Annemarie miste, kwam in het tegenlicht op ons af.” 

Je voelt hem al aankomen, nadat de rouw enigszins verwerkt is, moet er een nieuwe hond komen. Vier maanden later, 10 februari 2022, is het zover dat ze op een wachtlijst van een fokster komen voor een nieuw ‘Cotonnetje’ (ras Coton de Tuléar). In juni 2023 gaan ze ‘op sollicitatie’ naar het Friese Berlikum, waar een fokster van dit ras eerst kennis wil maken. “Het voor het eerst zwangere cotonnetje Kyanna (goddelijk, zacht, licht) bevalt over vier weken. Inderdaad een goddelijk typetje. De sollicitatie is gelukt. Eind augustus, lezen we op de e-mail, mag er één uit haar nestje naar het Mauvezand. Annemarie dolblij, ze kan niet wachten (ik ook niet).”

Op 2 juli is het nieuwe hondje geboren. “De snoezige hompjes van het ras Coton de Tuléar  hebben weliswaar nog weinig weg van de prins en prinses de zij later gaan worden, maar Annemarie heeft nog nooit zo vaak op haar iPhone gekeken en kan niet wachten op kraamvisite te gaan.” Die visite is op 30 juli. Nog vier weken en dan mag ‘Snoetje’ met Annemarie en Leo definitief mee naar Laren. 

Column van 1 september over de grote dag: “Eindelijk krijgt Annemarie van Rinske, de fokster, Snoetje in handen. Er volgt een hele briefing van do’s en don’ts en we nemen afscheid.” 

Column 1 december: Annemarie is gevallen en kan Snoetje niet meer uitlaten. “Een hard gelach [gelag – wk], want drie keer per dag een ommetje door de buurt was voor beiden een uitje. Nu ik dat van Annemarie overneem, is het voor mij – ik deed het nooit – een ware ontdekkingstocht.”

Column 12 januari 2023, over wandelen met Snoetje als één catwalk vol loftuitingen van winkelpersoneel en shoppers van buiten: “Wat een schatje”. “hoe vaak moet u het wassen”, “is het een…” Leo: “Met zo’n ster aan de lijn, heb je in dit mondaine dorp geen Porsche meer nodig.”

Stereotypes

Ik heb vorig jaar met veel genoegen naar de amusante tv-serie ‘Met Frans Bromet op hondencursus’ gekeken, waarin veel stereotypes over hondenbezitters gefilmd werden. En wat Laren en het Gooi betreft: Stereotypes bestaan natuurlijk over alle streken van Nederland, zo is mijn ervaring. Ik kom uit Salland en heb na enkele jaren Oostelijk Flevoland meer dan dertig jaar in West-Friesland gewoond. Daarna inmiddels al weer ruim vijftien jaar tussen ‘Gooise kakkers’. Inderdaad, Leo heeft gelijk, stereotypes vertellen niet de hele waarheid.

*Leo Janssen was tot 2000 creatief directeur van Endemol en de motor achter ruim zestig televisieprogramma’s. Daarvoor was hij 17 jaar werkzaam bij de radio. In de periode 2002-2006 was hij gemeenteraadslid en in 2006-2010 wethouder Ruimtelijke Ordening en Cultuur, gevolgd door de portefeuille Sociaal Domein in 2010-2011. Hij moest stoppen wegens ziekte. In 2007 werd hij Ridder in de Orde van Oranje Nassau en in 2014 kreeg hij de erepenning van de gemeente Laren. Hij maakte over Laren verschillende documentaires en boeken en heeft zitting in een aantal besturen. υ

Leo Janssen, Bol an! deel 3. Laren, Uitgeverij Leo Janssen, 2023. ISBN 978-90-822588-82.

Prijs € 32,95. Te koop bij de Larense Boekhandel, Bruna Laren, het Brinkhuis en via www.bol-an.nl.