Rond 4 en 5 mei weer naambordjes op ‘herinneringsbomen’ aan de Brink
Van vrijdag 21 april t/m zondag 14 mei zullen er in Laren, net als vorig jaar, naambordjes aan bomen op de Brink hangen met namen en data van personen die in de Tweede Wereldoorlog in Laren woonden of tijdelijk verbleven en die zijn omgekomen door oorlogsgeweld. De naambordjes zijn een initiatief van het Larense 4 en 5 mei-comité in het kader van het project ‘Geef ze een gezicht!’ De namen en gegevens zijn vermeld op de eveneens door het comité gemaakte website www.herinneringsbomenlaren.nl.
Dit artikel is afkomstig uit Kwartaalbericht 164 [2023-2]. Leden van de Historische Kring Laren ontvangen het kleurrijke glossy magazine 4 keer per jaar. U kunt hier lid worden. Losse nummers zijn à € 9,50 per stuk in de Lindenhoeve en bij Bruna te koop, zolang de voorraad strekt.
Deze website is een medium waarop het comité makkelijk door de jaren heen verbeteringen en aanvullingen kan aanbrengen. Een voorbeeld is de geschiedenis van de dood van Willem Arends (zie artikel in dit nummer). Ook over Nico Maurits Pimentel (1904-1945), die manegehouder was in Laren, is nieuwe informatie gevonden.
Nieuwe namen
In 2022 is naast de Larense slachtoffers onder de bevolking ook aandacht besteed aan de slachtoffers van de Berg-Stichting en van het pension De Hoeve. Gedurende het onderzoek is het comité nog gestuit op acht omgekomen inwoners van Laren die nooit herdacht zijn sinds WO II. Dit zijn: Johan Sinaasappel, Willem Frederik Harff, Kurt Noppen, Sara Charlotte Vuijsje-van Straaten, Hans Max Ulmann, Hijman Abraham Schnitzler, Abigaël Schnitzler-Rodrigues Nunes en Margot Neidel. Zij krijgen nu ook een gezicht.
Database Aaldrik Hermans
Het comité meldt verder dat voor 2023 een poging is gedaan om inzicht te krijgen in de slachtoffers die onder de onderduikers en onderduikgevers te betreuren zijn. Deze opgave was erg moeilijk, omdat die onderduikers niet officieel geregistreerd stonden. De database van de historicus Aaldrik Hermans was daarbij voor het comité een onuitputtelijke bron van informatie. Het comité is ervan overtuigd dat de lijst nog niet volledig is. Onderduikers woonden soms slechts een korte periode in Laren alvorens weer, al dan niet gedwongen, naar een ander adres te verhuizen.
In Laren waren veel onderduikadressen: voor mensen die de arbeidsinzet wilden ontlopen en als schuilplaats voor verzetsmensen en Joden die vervolgd werden. Door verraad zijn op een behoorlijk aantal adressen onderduikers afgevoerd en vermoord in diverse concentratiekampen. Het comité heeft zoveel mogelijk geprobeerd de gebeurtenissen en de slachtoffers op deze adressen te omschrijven. Soms kon dit zelfs met behulp van getuigenverklaringen.
Herdenking bij De Hoeve
De Larense historicus Aaldrik Hermans heeft een boek geschreven over de Joodse pensionhouder Ies Bleekrode en 32 onderduikers die in WO II in zijn pension De Hoeve waren ondergebracht. Van de 32 overleefden slechts 3 de oorlog. De enige nog in leven zijnde overlevende, Leonard Vis, leverde bijdragen aan het boek. Zie ook de weergave van het gesprek met Aaldrik Hermans in dit nummer, alsmede een bespreking van het boek.
Op 4 mei zal er in Singer Laren een besloten bijeenkomst zijn voor alle nazaten van de 32 onderduikers van De Hoeve. De namen en gegevens van deze onderduikers zijn dankzij Aaldrik Hermans onder de knop ‘De Hoeve’ te vinden op de website www.herinneringsbomenlaren.nl, met foto’s van de vorig jaar gemaakte beschilderde plankjes. In het boek worden de levens van de 32 onderduikers veel uitvoeriger beschreven. Het boek wordt 4 mei uitgedeeld aan de nabestaanden.
Struikelstenen
Na afloop van de bijeenkomst zullen er 29 struikelstenen naast de parkeerplaats van Singer (waar De Hoeve heeft gestaan) worden gelegd, ter herinnering aan het verblijf van deze mensen in De Hoeve. Ook komt er een monument. Hermans: ”Normaal worden struikelstenen (Stolpersteine) bij huizen gelegd waar in de oorlog vermoorde Joden gewoond hebben, maar in dit geval is voor De Hoeve gekozen als laatste verblijfplaats.”
Aanbrengen van struikelstenen in Laren is een initiatief van de Stichting Stolpersteine Laren/Blaricum, opgericht door Ed Spetter en Alex Oostvogel (stolpersteinelaren@gmail.com). Wie een struikelsteen wil aanvragen, kan mailen naar dit adres. De Stichting werkt aan een lijst van te plaatsen struikelstenen.
Lezingen Leonard Vis
Het boek over Bleekrode en zijn onderduikers is gebaseerd op uitgebreid historisch onderzoek, waarbij Leonard Vis de verschillende personen inkleurt en anekdotes vertelt. Vis komt 2 mei ‘s avonds een lezing geven in de Lindenhoeve, is 4 mei ook spreker bij de dodenherdenking in Laren en zal 11 mei in Huizen een lezing geven. Voordat Ies Bleekrode in zijn pension in Laren onderduikers had, zat een deel van die onderduikers al in Villa Senang (ook van Bleekrode) aan de Nieuwe Bussummerweg in Huizen.
