Nardinclant – Schoonheid om te delen

Verscholen aan het einde van de boomrijke Houtweg ligt landgoed Nardinclant. Het huidige huis dateert uit 1939, het landgoed werd gesticht in 1916. De huidige eigenaren stellen de bijzondere historische Springertuin open tijdens de open monumentendagen. 

Dit artikel is afkomstig uit Kwartaalbericht 157 [2021-3]. Leden van de Historische Kring Laren ontvangen dit kleurrijke glossy magazine 4 keer per jaar. U kunt hier lid worden. Losse nummers zijn à € 4 per stuk in de Lindenhoeve te koop, zolang de voorraad strekt.

Karel Loeff

Springertuin Nardinclant opent de poorten

Klaas Groesbeek was de opdrachtgever van Nardinckhof, het huidige Nardinclant. Groesbeek was eigenaar van boekhandel en uitgeverij Scheltema & Holkema en geassocieerd met een van de meest gerenommeerde kunsthandels in die tijd, de firma van Van Wisselingh & Co. Bij deze firma hoorde een meubelmakerij en kunstnijverheidsatelier waar de kunstenaars van de Nieuwe Stijl als Nieuwenhuis, Lion Cachet en Dijsselhof aan verbonden waren. Vanuit de kunsthandel had hij onder meer nauwe banden met Gerrit Breitner, Willem Witsen en Marius Bauer.

Archief bewaard
Het huis werd in 1914 ontworpen door architect Bert Johan Ouëndag. Deze had een drietal percelen in Laren gekocht, waarschijnlijk als belegging. Bij het landhuis werd Leonard Springer gevraagd een tuinontwerp te leveren. Het landhuis werd in 1917 afgebeeld in Het Moderne Landhuis in Nederland, samengesteld door Lelyman en Sluyterman. Helaas viel de villa twee keer ten prooi aan brand. Het huidige huis dateert dan ook uit 1939 en is een ontwerp van architect D. de Kam, de huisarchitect van de volgende eigenaren van het landgoed, de familie Röell. Hoewel anders van ontwerp, is de positionering gebleven. Ook dit huis staat centraal bij de beleving van de oorspronkelijke monumentale tuin. 

Het archief van de tuin, met onder andere het beplantingsschema, is bewaard gebleven, zodat er veel informatie is terug te vinden over de oorspronkelijke aanleg. In 1915 worden de eerste bomen besteld bij de firma Jurissen in Naarden. De presentatietekening, die nu wordt bewaard bij de afdeling Speciale Collecties van de Wageningen Universiteit, dateert uit 1919. Mogelijk is het een ontwerp waarin aanpassingen zijn voorgesteld. Foto’s uit de jaren twintig laten zien dat de omgeving van Nardinclant er vlak na de oplevering heel anders uitzag. Vanuit het huis was er zicht op het dorp Laren en vermoedelijk is de as vanuit het theehuisje in de tuin ook als zichtas op de toren van de Nederlandse Hervormde Kerk in het dorp geprojecteerd. Nu resten fraaie coulissen, want na ruim een eeuw is door groei veel veranderd, maar de schoonheid is gebleven.

Gemengde tuinstijl
Het tuinontwerp is een fraai voorbeeld van de zogenaamde gemengde tuinstijl, een stijl die in de periode 1860-1930 werd toegepast en waarin sprake is van de landschappelijke stijl in combinatie met de regelmatige structuren van de formele stijl. Drie formele deeltuinen zijn trapsgewijs gegroepeerd langs een centrale as. Vanaf het terras voert een trap in de as naar een brede, smalle bloementuin die bestond uit een langwerpig gazon met smalle bloembedden en kegelvormige taxussen. Daarna voeren drie trappen via een grastalud, dat nu is beplant met lavendel, naar de rozentuin, een kenmerkend onderdeel van de ontwerpen van Leonard Springer. Achter de rozentuin die is ingedeeld in vierkante vakken, ligt een gemetselde vierkante vijver, omgeven door vakken met diverse bloemen en planten. Het huis is het centrale element, van waaruit de tuin verder is ontworpen. Gazons met paden, heesters, boomgroepen en een enkele vrijstaande exoot kenmerken het landschappelijke deel. Een opvallend lange pergola van bijna honderd meter, met bakstenen zuilen, vormt het verbindende element aan de noordzijde van de tuin. De pergola eindigt op het theehuisje. Verderop ligt, enigszins verdiept en verscholen, de rotstuin. Deze verstilde plek is een uniek stukje aangelegde natuur, waar begeleid verval ingetreden is en waar voorzichtig herstelwerkzaamheden worden uitgevoerd aan de nog aanwezige muren en het zitje. Onlangs zijn hier ook de originele toegangshekken teruggevonden.

Schoonheid, kunst en liefdadigheid
Nardinclant is altijd nauw verbonden geweest door schoonheid, kunst en liefdadigheid. Na de Tweede Wereldoorlog werd het huis verkocht aan de Zusters Dochters der Wijsheid, een kloosterorde. De familie Blokker, eveneens lange tijd eigenaar, restaureerde de tuin met zorg en aandacht. Els Blokker schonk een grote kunstcollectie van haar en wijlen haar echtgenoot aan het nabijgelegen Singer Museum, waar de Collectie Nardinc vanaf volgend jaar in een nieuwe vleugel te zien zal zijn. 

Het is de wens van de huidige eigenaren om de band met Singer Laren nog meer te versterken. De tuin van de Singervilla was immers ook ontworpen door Leonard Spinger, maar daar niet bewaard. Door ook de kunsten op Nardinclant terug te brengen, ontstaat de ideale sfeer van rust en schoonheid. En dat alles om te delen, aldus de huidige eigenaars.

N.B.: Dit artikel is ook gepubliceerd in het tijdschrift Heemschut, een uitgave van de Erfgoedvereniging Bond Heemschut (www.heemschut.nl). Foto’s: Christian Pfeiffer.