Overzichtstentoonstelling Tony Offermans
Het is 8 jaar geleden dat u in dit Kwartaalbericht kon lezen over leven en werk van de in Den Haag geboren en ook in Laren zo actieve schilder Tony Offermans. In een viertal artikelen kwam zijn levensloop voorbij en werd een deel van zijn oeuvre afgebeeld als illustratie.
Dit artikel is afkomstig uit Kwartaalbericht 164 [2023-2]. Leden van de Historische Kring Laren ontvangen het kleurrijke glossy magazine 4 keer per jaar. U kunt hier lid worden. Losse nummers zijn à € 9,50 per stuk in de Lindenhoeve en bij Bruna te koop, zolang de voorraad strekt.
Tekst: Peter C.L. van der Ploeg
Anne van Lienden van het Singermuseum heeft mij toen in contact gebracht met de Offermans-verzamelaar Hinno Böttger, die op dat moment al een aardige collectie bijeen had gebracht. De verzamelaar is blijven verzamelen. Na het voltooien van de vier artikelen over Offermans ben ik doorgegaan met het zoeken naar informatie over zijn leven en werk. Net als de verzamelaar niet zonder succes. De verzameling schilderijen en aquarellen is flink uitgebreid en over het leven van Tony is ook wat meer bekend geworden.
Op 15 april j.l. opende de (h)Artgalerij in het Brinkhuis de eerste overzichtstentoonstelling van het werk van Tony Offermans ooit ter wereld. Klinkt misschien een tikkeltje overdreven, maar nooit eerder waren er op één locatie meer dan twintig stuks van zijn werk te zien. De tentoonstelling blijft tot 9 juni. Volop gelegenheid om te gaan kijken.
In mijn artikelen heb ik o.a. geschreven dat het schilderij waarmee Tony in 1875 in Den Haag debuteerde nog onbekend was. Dat schilderij De Brillenkoopman aan den molen is nu opgenomen in de collectie Böttger. Ik schreef dat het bekend was dat er twee portretten van Tony Offermans zijn gemaakt. Een zelfportret en een portret dat zijn leerlinge Mien Marchant (1866-1952) van hem heeft gemaakt. Het zelfportret is gevonden en kunt u ook bekijken op de tentoonstelling.
Ambachtslieden
In de collectie van de gemeente is ook een schilderij van Offermans opgenomen dat bekend is geworden onder verschillende namen: De Brievengaarder van Laren, ’t Schrijvertje, De laatste postbode van Laren. Op de tentoonstelling is een andere uitvoering te bewonderen.
Bepaalde werken van Offermans waren in zijn tijd zeer gewild. Daarbij valt zeker te denken aan de vele timmermannetjes, die hij heeft gemaakt en waar hij altijd kopers voor heeft gevonden. Hij maakte wel vaker meerdere versies van een onderwerp, maar nooit identiek. Toch leuk om de brievengaarders te vergelijken en de verschillen op te merken.
Het meest bekend en toch ook het meest beoefend zijn de typische ambachtslieden die Tony heeft vereeuwigd. Ook die zijn aanwezig zoals: De Schoenlapper, De Klompenmaker en de Pottenbakker. Kenmerkend voor zijn werk is dat al deze mensen zo volledig opgaan in hun ambacht. Ook zijn er enkele interieurs in de Larense sfeer der binnenhuizen, die vaak moeder en kind tonen. Ik wijs ook nog graag op Man met glas bier.
Recensent Loffelt, die doorgaans gunstig oordeelt over het werk van Offermans, ziet het werk in de portefeuille in Pulchri Studio. Hij schrijft: “Van Tony Offermans kon men ditmaal zeer bewonderen een stoer buitenman, die aan een prachtig verlicht tafeltje een glas bier drinkt, dat hij met zekeren wellust omklemt. Dit is het beste, dat ik sedert eenigen tijd van deze knappen figuurschilder te zien heb gekregen.” (A.C. Loffelt, Nieuws van den Dag 26 maart 1903) Koningin-Moeder Emma heeft het gekocht, zo meldt Het Nieuws van den Dag op 7 april 1903.
Boek in voorbereiding
Tony Offermans stamt uit een zeer artistieke familie en een buitengewoon muzikaal gezin. Hij is ook een buitenbeentje, een beetje een Tijl Uilenspiegel, die graag de aandacht van het publiek op zich vestigt om hen te vermaken met zijn talenten. Hij speelt weergaloos piano, houdt lange doch boeiende spreekbeurten, geestdriftig imiteert hij personen, goochelt overal geldstukken tevoorschijn en in het algemeen amuseert hij de mensen in zijn omgeving met zijn streken en toneelstukjes. Hij is een ‘entertainer’. Zijn passie is echter kunstschilder zijn. Hij wordt ook schilder en vooral aquarellist, een schildertechniek met waterverf, waarin hij uitblinkt. Heel bijzonder is dat Offermans, leerling van Bernhard Blommers, behorend tot de generatie van net na de grote meesters van de Haagse school, zijn eigen genre creëert. Of beter gezegd zijn ‘niche’, zijn kunst. Hij schildert ook landschappen en interieurs, maar toch anders dan zijn beroemde collega’s van de Haagse school en later de Larense schilders. Offermans kent ze allemaal, Jozef en Isaac Israëls, De Marissen, Mesdag, Mauve, Albert Neuhuys, Theophile de Bock, Toon de Jong, Wally Moes, David Schulman en noem maar op. Hij kent ze en zij kennen hem en velen houden van hem om zijn vrolijke en stimulerende rol. Hij is een schakel tussen mensen, een sociaal dier. Zijn oprechtheid en eerlijk oordeel worden zeer gewaardeerd. Ettelijke mensen hebben over deze eigenschappen soms tientallen jaren na zijn dood nog verteld. Laten we Offermans niet vergeten. Laten we genieten van zijn levenskunst. υ
Zie voor verschijningsdatum van het momenteel in productie zijnde boek: uitgeverijvanwijland.nl
UPDATE: het boek is in 2024 verschenen en is hier te bestellen: https://www.uitgeverijvanwijland.nl/product/de-streken-van-tony-offermans-1854-1911
ISBN 978-90-77285-65-7
Foto’s: Arne Hoek (uit de collectie Hinno Böttger ©).