Lezing Pieter Hoogenraad over WO II
Op donderdagavond 2 mei hield de Hilversumse historicus Pieter Hoogenraad in de Lindenhoeve een boeiende lezing over ‘de bezettingstijd in het Gooi’. Er waren ruim twintig belangstellenden.
Dit artikel is afkomstig uit Kwartaalbericht 169 [2024-3]. Leden van de Historische Kring Laren ontvangen het kleurrijke glossy magazine 4 keer per jaar. U kunt hier lid worden. Losse nummers zijn à € 9,50 per stuk in de Lindenhoeve en bij Bruna en de Larense boekhandel te koop, zolang de voorraad strekt.
Hogenraad ging in op de gebeurtenissen in Hilversum en Laren. Hij schreef het boek ‘De Polar Bear Divisie en de bevrijding van Hilversum’ en was een van de makers van de film ‘Hilversum Bezet en Bevrijd’, die op 4 en 5 mei weer werd vertoond in het Hilversumse Filmtheater.
De grote lijnen van de aanval op Nederland (‘Fall Gelb’) en de bezetting werden afgewisseld met foto’s en toelichtingen bij personen en zaken die typisch Hilversums of Larens waren. Zo moesten er na de inval 12.000 inwoners uit Baarn evacueren in verband met de nabijheid van de Grebbelinie. Van die 12.000 kwamen er 6.500 in Laren terecht, 3.200 in Blaricum en 2.300 in Huizen. Lang duurde het niet, omdat er in de regio niet werd gevochten. Langs de Rijksstraatweg werden palen geplaatst om te voorkomen dat geallieerde vliegtuigen er konden landen, auto’s en bussen gingen rijden op gasgeneratoren en ook stoomlocomotieven werden weer in gebruik genomen. Voorbij kwamen mensen als burgemeester Van Nispen van Sevenaer die in 1943 werd vervangen door NSB-burgemeester Knipscheer. Ook korpschef Boog en plaatsvervanger Frijters werden genoemd, alsmede de zeer katholieke pastoor Brouwer die een ontzettende hekel aan NSB’ers had. Hij nam in de oorlog het klokgelui van de St. Jansbasiliek op en kon dat na de oorlog op een grammofoonplaat laten horen, ook al waren de klokken gestolen door de Duitsers. Het is maar een greep uit verhalen, die ook te lezen zijn in ‘Schieten op de maan’ van Teun Koetsier en Elbert Roest.
Hoogenraad noemde ook cijfers: in 1944 woonden er 2400 NSB’ers in het Gooi, van wie 65% (1600) in Hilversum. Dat was 2% van de bevolking van Hilversum, terwijl het landelijke cijfer 1,1% was. In 1940 woonden er 2400 Joden in Hilversum, van wie 90% is omgebracht, terwijl het landelijke percentage 75% is. De cijfers uit Laren die hij noemde komen uit ‘Schieten op de maan’ (2019). In 1942 waren er in Laren 140 NSB’ers en tientallen Duitsgezinden. Het aantal omgebrachte kinderen en stafleden van de Berg-Stichting bedraagt 50. Er waren 69 door bezetting omgekomen Laarders, van wie 37 Joden (naast de 50 van de Berg-Stichting). Ook hier woonden relatief veel NSB’ers en zijn relatief veel Joden opgepakt en vermoord.
Naschrift Wim Keizer: Inmiddels zijn die laatste cijfers hoger, zie namen website www.herinneringsbomen.nl.