Hendrik de Court Onderwater 1877-1905

Hendrik de Court Onderwater 1877-1905

Kunst uit het dorp van Mauve

Henk de Court werd op 6 agustus 1877 in Dordrecht geboren. Zijn vader Boudewijn de Court Onderwater was vennoot in vennootschap “Firma De Court en Compagnie; inkoop en ontvang in consignatie van granen mitsgaders vasten handel in teer, matten, zeildoek, steenkolen, slijp en molenstenen e.d”. Zoon Henk zou vanzelfsprekend in de voetsporen van zijn vader treden, ook in de handel gaan, en zo geschiedde. Maar in zijn vrije tijd bleef tekenen zijn grootste hobby. 

Dit artikel is afkomstig uit Kwartaalbericht 132 [2015-2]. Leden van de Historische Kring Laren ontvangen het kleurrijke glossy magazine 4 keer per jaar. U kunt hier lid worden. Losse nummers zijn à € 4 per stuk in de Lindenhoeve te koop, zolang de voorraad strekt.

Kunstschilder, tekenaar, aquarellist, lithograaf

Op zestienjarige leeftijd, in 1893, kreeg hij toestemming van zijn ouders om naar de Academie voor Beeldende kunst in Rotterdam te gaan. Toen Henk al enige jaren in de handel werkte, liet zijn vader enige van zijn tekeningen aan Jozef Israëls zien en vroeg om zijn advies. “Stuur hem maar een paar jaar naar Parijs” was zijn advies en in 1896 is Henk daar dan ook heen gegaan en voltooide hij zijn studie op de destijds vermaarde Academie van Rodolphe Julian in die stad.

In 1901 exposeerde hij in Parijs en ondanks zijn succes begon hij onrustig te worden en na enige omzwervingen besloot hij naar Nederland terug te keren. In 1903 verhuisde hij naar Laren in het Gooi en ging op het Zevenend wonen.

Zijn talent viel op door enkele vakgenoten en al spoedig had hij zijn weg gevonden naar de kroeg van Hamdorff waar hij geheel werd geaccepteerd en opgenomen in de Larense schildersgroep. Dit was zijn stek, hij werd rustiger. Zijn werk werd steeds beter. Hij schilderde portretten en boereninterieurtjes. Zijn portretten vielen op door het warme kleurengebruik en de rust die ervan uitging. In 1904 kreeg hij de Willinck Van Collenprijs uitgereikt. Hij schreef daarop aan zijn ouders: Beste ouders, Ik lees vanavond in de courant dat ik de Willinck van Collenprijs heb gekregen in Arti et Amicitae. Het doet me verduiveld veel genoegen vooral omdat het met een schilderstuk is van een oud vrouwtje, dat zo moeilijk was om er iets goeds van te maken. Het is het begin van het jaar en hoop nu dat het beter zal gaan. 

Op de wereldtentoonstelling in St.Louis (Missouri) werd zijn binnenhuis-schilderij bekroond met een zilveren medaille.

De aardappeloogsters
Henk correspondeerde uitgebreid met zijn bijna 2 jaar jongere zusje Nel Chabot-de Court Onderwater. Nel bewaarde zijn brieven, foto’s, krantenknipsels en dergelijke in een fotoboek. Later kwam dit in handen van haar kleinzoon Boudewijn Chabot.

Henk de Court was een beminnelijk mens, uiterst gevoelig en kwetsbaar. Dit uitte zich in al zijn schilderstukken die gevoeligheid en bewogenheid uitstraalden. Vooral het gedempte kleurengebruik met tinten die heel dicht bij elkaar lagen, viel bij deze kunstschilder op. Het was geen vetpot bij Henk en dikwijls was het noodzakelijk dat als de financiële omstandigheden er om vroegen, er een paar eenvoudige stukjes werden gemaakt die dan gretig hun weg naar nieuwe eigenaars vonden. Daarna was er dan weer wat ruimte om zijn gemoedstoestanden uit te drukken in sfeervolle werkstukken. Hij exposeerde in verschillende steden in binnen- en buitenland.

Boerenhoeve
Voorstudie voor het schilderij waarmee hij de Willinck Van Collenprijs won.
De Court Onderwater  geportretteerd door Gerrit Willem van Blaaderen (1873-1935).

Ondanks zijn succes bleef hij in zichzelf gekeerd, melancholiek en gedeprimeerd. Ook zijn invaliditeit (hij liep met behulp van beugels) werd hem een steeds grotere last. De levendige groep kunstenaars die veel in Hamdorff verbleven hinderde hem steeds meer. Het werd een obsessie. In 1905 gebeurde wat toch eigenlijk niemand verwacht had. Hij pleegde zelfmoord. De gehele Larense schildersgroep was geschokt door deze wanhoopsdaad en nu pas besefte men hoe eenzaam hij zijn gehele leven was geweest. Hij heeft in korte tijd enorm veel geschilderd en zal ondanks zijn korte leven altijd bekend blijven als een beschaafde en talentvolle kunstschilder.

Bronnen: Laarder Courant De BEL; Internet; De Valk/kunstenaars.

Mary van der Schaal

Meisje met witte kap