Nu’u’anu Hawaiians & Tropical Sound Group

Het was net na de oorlog, ik denk in 1946, toen mijn broer Hans van mijn vader een Hawaïian-gitaar kreeg. Ja, wat moet je ermee? Maar wij komen uit een muzikaal nest, dus een uitdaging voor Hans. Het was in de tijd waarin de Kilima Hawaiians naam begonnen te maken. Er werd naarstig geoefend en hij kwam al snel achter de speeltechniek. Het grote gemis van een versterker kwam op de proppen maar hoe kwam je in deze schaarse tijd aan geld en materiaal om een versterker aan te schaffen? Hans wist dat ik spaarde voor een harp.

Dit artikel is afkomstig uit Kwartaalbericht 137 [2016-3]. Leden van de Historische Kring Laren ontvangen het kleurrijke glossy magazine 4 keer per jaar. U kunt hier lid worden. Losse nummers zijn à € 4 per stuk in de Lindenhoeve te koop, zolang de voorraad strekt.

Mary van der Schaal-de Valk

Ik denk dat ik toen zo’n paar honderd gulden bij elkaar geharkt had toen Hans al een idee kreeg hoe hij aan een versterker moest komen. Hij zei: “Als jij dat geld beschikbaar stelt voor een versterker zal pa een van zijn violen inruilen voor een door de heer Schoemaker zelf gebouwde gitaar, speciaal voor jou, met een smalle toets (mijn handen waren te smal voor een normale toets) en dan gaan we een Hawaiian ensemble oprichten”. Hij kreeg het voor elkaar dus konden we beginnen met: ‘De Nu’u’anu Hawaiians’. Alleen een contrabas ontbrak nog en goede raad was duur. De oplossing werd aangebracht door de vriend van mijn vader, de kunstschilder Dirk den Exter. Hij ging met ons naar de muziekhandel de firma Schoemakers op de Naarderstraat in Laren en keek daar eens rond. Hij had het geluk dat er een contrabas lag die van voren beschadigd was en gerepareerd moest worden. Zo kon hij dus de ingewanden van het instrument bekijken. “Jongens” zei hij, “ik ga een bas voor jullie maken”. Wij zaten er een beetje mee in onze maag want wat zou er uit de bus komen? Nog geen maand later kwam hij met een prachtige contrabas, met een gebeeldhouwde kop aan; we konden onze ogen niet geloven. De snaren kwamen erop en toen moest er een slachtoffer gekozen worden die het instrument zou bespelen. Huub van der Schaal nam het op zich en heeft zich in onze jonge jaren danig geweerd. Deze bas is nu te zien bij de Historische Kring in Laren.
Huub en ik zijn er door studie mee opgehouden maar de band boekte later als Tropical Sound Group nog vele successen. Het verdere verloop wordt door mijn neef Hans de Valk jr. beschreven.

Tropical Sound Group 1980–2005

Begin van de jaren tachtig werd een nieuw Hawaiian ensemble gevormd. De band bestond uit enige leden van de vroegere Nu’u’anu Hawaiians, nu versterkt door de jongere generatie. Het ensemble treedt sindsdien op onder de naam Tropical Sound Group. De aanduiding ‘tropical’ geeft aan, dat het repertoire zowel muziek en zang uit Indonesië als uit Polynesië omvat.

Hans de Valk jr.

Ruim vijfendertig jaar verzorgt de Tropical Sound Group (TSG) inmiddels sfeermuziek en optredens in avondvullende programma’s, zoals in de grote hal van het AMC in Amsterdam, in de reusachtige tuinzaal van Holiday Inn te Leiden (ter gelegenheid van het 10-jarige bestaan van de European Broadcast Union), in de Kromhout Kazerne tijdens reünies van ex-militairen in Indonesië, in de officiersmess van de vliegbasis Soesterberg, bij reisvereniging Selamat Jalan en in diverse theaters. Meestal met medewerking van verschillende dansgroepen, zoals de International Tropical Dancers, dansgroep Kembang Melati en Mai A’na. Jaarlijks gaf TSG een grote show in de Singer Concertzaal te Laren.
Van 1985 tot 1988 was TSG vele malen te beluisteren in het wekelijkse radioprogramma Tempo Doeloe van Henk van Stipriaan (TROS). “Een programma voor Indische Nederlanders én Nederlanders die het vroegere Indië en het tegenwoordige Indonesië een warm hart toedragen”, zoals Henk zijn programma altijd aankondigde. De opnamen werden gemaakt in restaurant ‘De Poentjak’ in Den Haag of in restaurant ‘De Kraton’ te Amersfoort, waar TSG nog vele avonden muzikaal opluisterde en aanwezig was bij de uitreiking van de ‘Zilveren Hoffelijkheidspluim’ én bij de opname in de ‘Chaine de Confrères de Rottiseurs’. De muzikale omlijsting van de Kerstdiners in ‘De Kraton’ met Indonesische en Hawaiiaanse kerstliederen dateert al vanaf 1986. Naar aanleiding van deze populaire optredens werd een CD onder de titel ‘Hawaiian Christmas’ uitgebracht. Op 9 december 1987 werd een stichting opgericht die zich ten doel stelt de bevordering en beoefening van de muziek, zang en dans als uiting van de cultuur van de Indonesische en Polynesische Archipel in stand te houden. In 1994 verscheen de CD ‘Paulina mengenangkan Ismail Marzuki’ ter herdenking aan de beroemde Indonesische componist en tekstdichter Ismail Marzuki (1914 – 1958). Zijn liederen over Lief en leed van de Indonesische vrijheidsstrijd staan opgetekend in de harten van de Indonesische bevolking. In het voorjaar van 1995 bezocht mijn moeder, Paulina de Valk-Hulskamp, de weduwe van Ismail Marzuki in Indonesië. Haar optreden in Bandung en Bogor heeft geleid tot een hernieuwde aandacht voor deze grote componist die in de vergetelheid dreigde te geraken.

Singer
Het eerste grote optreden in de Singer Concertzaal vond plaats in december 1986. Dat men de Indonesische muziek en cultuur een warm hart toedraagt, bleek uit het volgende: ‘De 14e december was een koude, gure winterdag. Kort voor de aanvang van het programma stond een dichte rij wachtende mensen voor het theater. Toen de zaal vol was, moesten helaas vele teleurgestelden onverrichter zake terug naar huis.’ Naast het Indonesische én Hawaiiaanse optreden van het TSG-ensemble kon het publiek genieten van Nuansa Budaya Indonesia (o.a. ‘Tari Kipas’-waaierdans), Anak-Anak Nusantara, Sriwati & Aryati (o.a. ‘Tari Lilin’-kaarsen-dans), Chutima (o.a. de klassieke Thaise ‘Rama-Kiën’-dans) en de Philippine Singers.

In 1987 en 1988 waren leden van TSG op uitnodiging van Edward Mayer in Hawaii en kwamen in contact met de steelist van de Kamiki Hawaiians, een band van Indische repatrianten, die eind veertiger jaren in Laren speelden. Hij liet hun kennis maken met de Groten-der-aarde op het gebied van de Hawaiian music, zoals het Tau Moe Trio, steelist Jerry Byrd, showmaster Danny Kalikini, vocaliste Melveen Leed, slack-guitar groep Ikona, falset-singer Mahi Beamer en Aunt Lemomy met haar onafscheidelijke ukelele. Zij was het die zangeres Paulina de Hawaiiaanse naam Pu’alani gaf. In 1988 kwam Edward Mayer zelf naar Europa en maakte opnamen in de studio van de TSG te Laren waar ook ‘orkestbanden’ werden gemaakt waarmee de zangeres – zonder haar live-band – optredens kon verzorgen. Zo trad Paulina in 1987 en 1988 op tijdens de Open Dag van Singer. De prachtige zomertuin van de William Singer Foundation vormt een prachtig decor voor deze sfeervolle muziek. Verschillende malen trad Paulina/Pu’alani op tijdens het jaarlijkse zomerfeest van de Stichting Samen Mens te Laren. Ook op de promotiedagen van het Foster Parents Plan, bij de Pasar Patria in Baarn & Bussum, de Pasar Senang in Utrecht, in Burgers’ Bush en Kumpulan Bronbeek, het bekende Koninklijke Tehuis voor Oud-Militairen, was Paulina een graag geziene gast, begeleid door tropische TSG-klanken op orkestband!

In 1991 vierde TSG haar eerste lustrum in het Singer Theater. In de programma-folder werd gesproken over: ‘Tien jaar Indonesia & Hawaii promotion in Laren, in ‘t Gooi en ver daarbuiten!’ De exotische show met zang en dans werd een onvergetelijk succes, mede dankzij een show van klederdrachten uit Java, Bali, Sulawesi, Lombok, Kalimantan, de Filippijnen en Thailand.

Hana Hou
Het Larense ensemble TSG werd in 2003 eervol onderscheiden met de ‘Hana Hou Award’ van de Stichting Hawaiianmuziek en -Cultuur Nederland (www.hmcn.nl). Er werd daarbij gewezen op de belangrijke rol die het ensemble in haar bijna 25-jarig bestaan heeft vervuld als innovator en stimulator van de Hawaiiaanse en Indonesische muziek en cultuur. Ook het sociale aspect in de vorm van projecten in Nederland en Indonesië zijn bij de groep altijd belangrijk gebleven. ‘Hana hou’ is de Hawaiiaaanse uitroep voor ‘applaus’. Zangeres Paulina sprak hierbij de hoop uit dat de groep de Hawaiiaanse én Indonesische muziek, zang en dans nog heel lang zal kunnen en mogen promoten.
De zeven uitgebrachte CD’s maken het mogelijk, dat muziek van de Tropical Sound Group wereldwijd beluisterd wordt. Meer informatie: www.tropicalsoundgroup.nl

Na het overlijden van Hans de Valk sr. in 2010 en Paulina de Valk-Hulskamp in 2016 heeft de familie De Valk de door Dirk den Exter gebouwde basgitaar aan de Historische Kring Laren geschonken.