Jaarverslag 2018

Jaarverslag 2018

Stichting Historische Kring Laren

ORGANISATIE

1. Bestuur
   Het bestuur van de Historische Kring Laren (HKL) vergaderde in 2018 negen maal. Het bestuur telde zeven leden: Annemarie Armbrust, Bas Holshuijsen (voorzitter), Jos Joosen (penningmeester), Teun Koetsier (secretaris), Timo Smit, Thijmen van Zwaan en Wim Keizer (vanaf 20 februari 2018).
   
   
2. Ereleden en erepenning
   Onze ereleden zijn Bart Krijnen, Emke Raassen-Kruimel, Bep de Boer en Yvonne Majoor. Zij ontvingen destijds het daarbij behorende beeldje.
   
   De erepenning (het-schaap-met-de vijf-poten-penning) van de HKL is in het verleden toegekend aan Antoon Bruggeling, Nic Vos, Ernst Wortel (overleden in 2017) en Wiet de Boer. In 2018 is deze erepenning aan Leo Janssen toegekend. Hij ontving de penning op 25 oktober uit handen van voorzitter Bas Holshuijsen. De erepenning is in 2011 in het leven geroepen door toenmalig HKL-voorzitter Antoinetty van den Brink, om mensen in het zonnetje te zetten die geen bestuurslid of vrijwilliger van de HKL zijn, maar zich wel zeer verdienstelijk hebben gemaakt bij het uitdragen van de boodschap van de HKL.
   
   
3. Vrijwilligers
   De HKL kan voor een groot aantal kleine en grote zaken een beroep doen op bijna vijftig vrijwilligers. Naast mensen die klusjes opknappen, de tuin verzorgen, de bezorgers van het Kwartaalbericht, de redacteuren en de vormgever van het Kwartaalbericht, de archivaris en archiefmedewerkers, de ledenadministrateur etc. zijn het op zaterdag de gastvrouwen en -heren die het gezicht van HKL mede bepalen. Zij allen dragen het motto van de HKL uit: de Historische Kring Laren bestudeert en etaleert de geschiedenis van Laren! Het bestuur spreekt zijn dank uit aan allen die in het verslagjaar vrijwillig en belangeloos diensten hebben verricht aan de HKL.
   
   
4. Donateurs
   Op 31 december 2018 had de HKL 813 donateurs die in het gewone taalgebruik leden worden genoemd. Tegenover de aanwas van 35 stond eind 2018 een verval van 52 personen.
   
   
5. Financiën
   De staat van baten en lasten en de balans zijn te vinden op onze website, onder ANBI.
   
   
   1. Subsidie
      Naast donaties en de gratis inzet van vrijwilligers zijn subsidie en sponsoring onontbeerlijk bij het in stand houden van de omvang en de kwaliteit van de activiteiten van de HKL. Voor de huisvesting in de deel van de Lindenhoeve betaalt de HKL een ‘maatschappelijke’ huurprijs op basis van college- en raadsbesluiten. In opdracht van de gemeente organiseert de HKL jaarlijks de Open Monumentendag, waar de gemeente subsidie voor verstrekt.
      
      
   2. Sponsoring
      De sponsorbijdragen betreffen voornamelijk het Kwartaalbericht. De adverteerders in ons Kwartaalbericht van 2018 waren Gooische Apotheek Laren, Parlare L’Uomo, Notaris Le Coultre Laren en De Valk Hensbergen Opticiens.
      
      
   3. Overige inkomsten
      Tijdens de openingsuren verkochten wij onder andere boeken, ansichtkaarten en fiets- en wandelroutes over Laren en het Gooi. Op het Oogstfeest van de Stichting Oude Landbouwgewassen Laren op 26 augustus en tijdens de INmarkt op 9 september waren wij met een kraam aanwezig. Deze aanwezigheid heeft de verkoop van historische boeken en documenten bevorderd én nieuwe donateurs opgeleverd.

HISTORISCH CENTRUM DE LINDENHOEVE

1. Gebouw
   Eenmaal per jaar inspecteert de gemeente – eigenaar van het pand – de boerderij. Indien nodig laat de gemeente werkzaamheden uitvoeren. In het verslagjaar werd gesproken over vervanging van het dak, maar voor de uitvoering is nog geen planning gemaakt (anders dan dat vervanging in 2020 gaat plaatsvinden). Wel is begonnen met de herinrichting, waaronder de vervanging van in bruikleen verkregen vitrines door speciaal gemaakte tentoonstellingsmeubels.
   
   De tuin wordt onderhouden door onze voorzitter onder de bezielende leiding van zijn moeder Heleen. Inmiddels worden helpende handen ook geboden door Marlies Nijs en Marielle Bax.
   
   De Lindenhoeve is iedere zaterdagmiddag open van 14:00 tot 16:00 uur. De Lindenhoeve was in 2018 ook elke derde donderdag van de maand open van 19:00 tot 21:00 uur.
   
   
2. Collectie
   De collectie van de HKL bestaat uit twee delen. De platte zaken – zoals foto’s, ansichtkaarten, boeken en documenten – worden beheerd in het archief in de kelder van de Lindenhoeve. Daarnaast heeft de kring een verzameling voorwerpen onder zijn beheer. Deze worden deels geëxposeerd in de vaste opstelling, deels staan ze in het depot. In 2017 werd ermee begonnen de voorwerpen te fotograferen. Alle kleinere voorwerpen werden van een nummer voorzien en hebben daarnaast ook het nummer van de doos waarin ze zijn opgeborgen. Al deze artikelen staan geregistreerd in de computer met artikelnaam en nummer.
   
   
   1. Schenkingen
      Ook het afgelopen jaar kregen we veel schenkingen van leden en niet-leden. De meeste schenkingen werden vermeld in de desbetreffende rubriek in het Kwartaalbericht. De HKL ontving in 2018 een deel van de collectie van Ernst Wortel: boeken, ansichtkaarten en foto’s, knipsels. Een deel ervan zal na verwerking en registratie als aparte collectie-Wortel worden gepresenteerd.
      
      
   2. Bruikleen
      Het beleid van de HKL is bruiklenen zoveel mogelijk te beperken. Toch is de HKL in 2017 een bruikleenovereenkomst aangegaan met de gemeente Laren voor de periode 23 oktober 2017 tot 15 januari 2018. Daardoor konden wij in het kader van onze tentoonstelling over Erfgooiers objecten tentoonstellen, die zich in het depot van de gemeente bevinden en normaal niet voor het publiek zichtbaar zijn.
      
      
3. Archief en andere werkzaamheden
   Iedere woensdagmiddag zijn de archiefmedewerkers aanwezig in de Lindenhoeve. Vragen die via e-mail of website worden gesteld worden zo veel mogelijk beantwoord. Ook anderen helpen daarbij.
   
   Yvonne Hoebee moest vanwege een zeer ernstige ziekte in 2017 met haar vrijwilligerswerk in het archief stoppen. Wij betreuren ten zeerste haar overlijden op 27 februari 2018.
   
   Yvonne Majoor en Jan Dijkman besloten per 1 juli te stoppen met hun werkzaamheden voor het archief. Tijdens een barbecue op 30 juni namen het bestuur en de archiefmedewerkers afscheid van hen.
   
   In het Kwartaalbericht en andere in Laren verschijnende media werd een oproep geplaatst voor nieuwe vrijwilligers. Dat leidde er toe dat er twee nieuwe vrijwilligers voor het archief konden worden aangetrokken, Marielle Bax als nieuwe archivaris/coördinator en Juan van Eck. Samen met Ingeborg Capitain, Gerard Morsink en Bep de Boer vormen zij het archiefteam.
   
   De oproep resulteerde ook in de komst van een nieuwe gastheer voor de zaterdagmiddag: Rik Kloos.
   Er waren daarnaast mensen die wellicht willen meewerken aan het plaatsen en bijhouden van informatie op de nieuwe website, waarvan de voorbereidingen in 2018 zijn begonnen. Verder zijn er namen genoteerd van personen die wellicht willen meehelpen bij het beantwoorden van vragen.
   Naast Rik Kloos als gastheer hebben zich via een andere route als gastvrouw aangemeld Barbara Bos en Nelleke Majoor.

ACTIVITEITEN

1. Kwartaalbericht
   In 2018 bestond de redactie uit Gerda Meulenkamp-de Wit, Mary van der Schaal-de Valk, Bep de Boer, Wim Keizer (voorzitter en eindredacteur), Hein Verver en Hans Schaapherder. Laatstgenoemde staat garant voor de fraaie vormgeving. Saskia Vos draagt bij aan het correctiewerk.
   Gerda Meulenkamp droeg haar voorzitterschap en eindredacteurschap per 1 januari 2018 over aan Wim Keizer, die redactielid is sinds 2015. Sinds februari 2018 vormt Keizer als bestuurslid ook de schakel tussen redactie en bestuur.
   Eind 2018 nam Hein Verver afscheid van de redactie. Hij was lid sinds 2001. Besloten werd een oproep te doen voor nieuwe redactieleden.
   
   
2. Tentoonstellingen
   Tot en met 10 februari 2018 was in de Lindenhoeve de tentoonstelling ‘Gedachten gedicht’ van Antoinetty van den Brink te zien, in het kader van het Poëzie Festival Laren 2018. Deze expositie bestond uit gedichten, foto’s en dichtbundels.
   Op woensdag 28 februari werd een nieuwe tentoonstelling over Katholiek Laren geopend, die gemaakt was en bijgehouden werd door bestuurslid Thijmen van der Zwaan. De opening zou gepaard gaan met een lezing van dr. Henk Michielse over het Sint Janskerkhof en middeleeuwse ideeën over het leven na de dood, maar deze moest wegens ziekte van Michielse worden uitgesteld tot 15 november.
   
   De tentoonstelling over Katholiek Laren was flexibel ingericht. In de loop van het jaar werden er elementen vervangen. Begonnen werd met de RK coöperatieve begrafenisvereniging Sint Barbara. Na 9 juni kwamen er mooie zwart-wit foto’s van de Sint Jansprocessie in 1998 en andere items die betrekking hebben op de processie. Ook werden er vaandels getoond van de afdelingen Laren van de RK Bouwvakarbeidersbond en de RK Bond van Brood-, Koek-, Banketbakkers, Chocolade- en Suikerwerkers. Verder was er een vaandel van de RK Drankweer, district Gooiland (niet te verwarren met Brandweer).
   
   
3. Lezingen
   De HKL organiseerde in 2018 twee drukbezochte lezingen.
   Op 25 oktober kwam de in 1946 in Laren geboren bioloog Steven Weinberg vertellen over zijn jeugd in Laren, aan de hand van zijn boek ‘De Merken’. Weinberg noemde zichzelf ‘het meest gewenste kind van Europa’. Zijn ouders, Edgar Weinberg en Ella Meijer, waren in Laren in WO II – samen met anderen, onder wie Ella’s man Kurt Schöndorff –  Joodse onderduikers die verraden werden. Ella Meijer wist echter te ontsnappen, Kurt Schöndorff en Edgar Weinberg werden wel opgepakt en samen met de anderen naar Auschwitz getransporteerd. In het eerste hoofdstuk van ‘De Merken’ vertelt Steven Weinberg dat zijn moeder getrouwd was met Kurt Schöndorff, maar dat die Auschwitz niet overleefd had. Edgar Weinberg wel. Hij kwam haar dat na de oorlog in Laren vertellen. Waarna zij een kind verwekten – Steven – en de rest van hun leven bij elkaar bleven.
   De Merken verscheen in 2018. Op verzoek van Weinberg hebben redactieleden van het Kwartaalbericht het manuscript nagekeken op mogelijk feitelijke onjuistheden en type- en taalfouten.
   
   Op 15 november hield dr. Henk Michielse een voordracht met de titel ‘Het Sint Janskerkhof en middeleeuwse ideeën over leven na de dood’. Michielse werkte als hoofddocent aan de Universiteit van Amsterdam en is sinds 2000 actief voor het historisch genootschap Tussen Vecht en Eem, onder meer als voorzitter en hoofdredacteur. Daarnaast was hij ook coördinator van het onderzoeksproject ‘Katholiek en protestant’, dat in 2013 werd afgesloten met het boek Geuzen en papen – katholiek en protestant tussen Vecht en Eem 1550-1800.
   In zijn lezing liet hij zien hoe heidense gebruiken in de 8e eeuw werden vervangen door christelijke (Rooms-Katholieke) en Rooms-Katholieke in de 16e eeuw (Tachtigjarige Oorlog) door protestantse. Maar ook dat heidense gewoonten, soms onder andere naam, later werden geassimileerd in de Rooms-Katholieke gebruiken, zoals die op hun beurt weer werden geassimileerd in protestantse.
   
   
4. Evenementen
   De HKL stond op zondag 26 augustus 2018 traditiegetrouw met een kraam op het Oogstfeest van de Stichting Oude Landbouwgewassen Laren (S.O.L.L).
   
   Op vrijdag 7 september was in het Brinkhuis de vrijwilligersavond. Namens de HKL hield Frans Bierlaagh van de Broederschap van Sint Jan een interessante lezing over de grote diversiteit aan erepoorten die er in de loop der jaren door vele vrijwilligers voor de jaarlijkse Sint Jansprocessie gemaakt is.
   
   Het thema van Open Monumentendag 2018 was ‘In Europa’. De HKL verzorgde een folder, waarin het uit Europa stammende fenomeen Rooms-Katholieke processies werd gekoppeld aan de Sint Jansprocessie. Open Monumentendag stond verder op zaterdagochtend 8 september voor de HKL vooral in het teken van een door Leo Janssen geleide quiz over de Sint Jansprocessie. Leden van de Broederschap van Sint Jan verzorgden die middag een boeiende rondleiding in de Lindenhoeve en geïnteresseerden konden uitleg krijgen over de verschillende objecten die op de tentoonstelling gewijd waren aan de processie.
   
   Omdat de stand van de HKL op de op zondag 9 september gehouden INmarkt voor het Brinkhuis naast de brandweer was geplaatst, had de HKL besloten speciaal het geschiedenisthema ‘brandweer’ te belichten.
   
   De HKL was weer nauw betrokken bij dit weekend. Wel leverde die betrokkenheid in 2018 gemengde gevoelens, omdat professionele instellingen besloten uitgerekend in dit dorpsweekend ook hun culturele seizoen te openen. Dat deed gelukkig geen afbreuk aan de INmarkt.
   
   
5. Educatie
   Het is de ambitie van HKL om meer aan educatie te doen en om die reden zoeken wij actief contact met scholen. In 2018 hebben wij leerlingen van het Gemeentelijk Gymnasium Hilversum die een scriptie over de geschiedenis van Laren wilden schrijven aan materiaal geholpen. Antoinetty van den Brink heeft een gastles over bomen verzorgd voor de leerlingen van groep 1 en 2 van juffen Gerda en Arja van de Montessorischool. Dit in het kader van de Nationale Boomfeestdag.
   
   
6. Publiciteit, website en Nieuwsbrief
   Voor de doelstellingen van de Historische Kring is ‘free publicity’ een vereiste. Gelukkig hadden we daar ook in 2018 geen gebrek aan. Onze persberichten werden regelmatig geplaatst in verschillende Larense media en op websites.
   
   Op Radio NH Gooi is Teun Koetsier geregeld op zaterdag te gast om te vertellen over de geschiedenis van Laren. De berichten zijn terug te luisteren op de website van genoemde radiozender. In 2019 zijn deze ook te beluisteren op onze vernieuwde website. Met de voorbereidingen voor deze site is begonnen in 2018. Wij kregen daar een bijdrage voor van de Rotaryclub Laren-Blaricum, uit de opbrengst van het jaarlijkse dorpsdiner.
   
   Belangstellenden kunnen intekenen op onze Nieuwsbrief. Deze verschijnt als er bijzonderheden te melden zijn, zoals de aankondiging van een lezing of nieuwe tentoonstelling.
   
   
7. Diverse onderwerpen
   De Larense oud-tekenleraar Hans van Deuren zag in zomer van 2018 dat een ijzeren kunstwerk dat het Larense dorpsleven voorstelt van de zijgevel van Albert Heijn werd gesloopt en in stukken gezaagd. Hij ontfermde zich over dit door kunstenaar Jacques de Wit (1898-1983) ontworpen kunstwerk, dat gemaakt was door Cees Snoeij (1922-2012), oprichter van het decor- en constructiebedrijf Snoeij en Snoeij.
   Van Deuren zicht contact met diverse personen en instanties, waaronder ook de HKL. Dit leidde er toe dat er gezocht werd naar geschikte locaties voor het te herstellen kunstwerk, uitmondend in de gedachte het te herplaatsen bij het Hertenkamp, in afwachting van een politiek besluit.
   
   Frank van Dijk, tot september 2015 waard van café t’ Bonte Paard, schonk de HKL een grote hoeveelheid filmmateriaal over Laren. Het gaat om zo’n zeventig filmpjes van elk een uur met alle ongesorteerde opnamen die in 2007 gebruikt zijn om de dvd ‘Laren in beeld; de mooiste gemeente van Nederland!’ van te maken.
   Van Dijk had die dvd destijds in 6000 exemplaren laten verspreiden door heel Laren. Hij vond het jammer om de onderliggende filmpjes weg te gooien en de HKL leek hem er een heel passende plek voor.
   
   In 2018 is een nieuwe HKL-werkgroep gestart: de werkgroep bouwhistorie, bestaande uit Arthur Eijlers en Vincent van der Meulen. Eijlers is bouwkundige en Van der Meulen architect. Als eerste taak heeft de werkgroep het op zich genomen de bouwgeschiedenis van het Chinese restaurant Golden River, Stationsweg 1, Laren, te onderzoeken. Dit pand is ooit begonnen als Stationshotel en later omgedoopt tot Hotel De Hertenkamp.
   
   Het Kwartaalbericht is in 2018 begonnen met een serie over Larense gevelstenen en stenen die gebruikt zijn bij een eerste-steen-legging. De reeks wordt verzorgd door redacteur Bep de Boer.
   
   In 2018 werd met het Larens Journaal de afspraak gemaakt dat de HKL in 2019 een korte rubriek verzorgt over het Laren van 100 jaar geleden. Ook deze bijdragen worden geschreven door Bep de Boer.
   
   Op verzoek van de gemeente is begonnen met een project waarbij nagegaan wordt welke graven op de algemene begraafplaats historische waarde hebben.
   
   
8. Vreugde en verdriet
   Ook in 2018 kregen bestuursleden, vrijwilligers en hun naasten te maken met vreugde en verdriet.
   
   Redactielid Mary van der Schaal werd 26 april Lid in Orde Oranje-Nassau. Zij heeft in haar woonplaats Eemnes en geboorteplaats Laren sinds 1970 op tal van terreinen, zoals kunst, historie, gehandicapten en welzijn, vele activiteiten ontplooid ten gunste van de samenleving.
   
   Bestuurslid Timo Smit werd 26 april benoemd tot Ridder in orde Oranje-Nassau, wegens zijn verdiensten voor de Nederlandse Vereniging van Makelaars en diverse vrijwilligersactiviteiten.
   
   Op 10 augustus is Bart de Groot op 74-jarige leeftijd overleden. Hij was gastheer op de zaterdagmiddag. Een bestuursdelegatie was aanwezig bij de uitvaartplechtigheid.
   
   Yvonnne Majoor, van 2005 tot juli 2018 coördinator van het archief, trouwde op 9 november in Eemnes met Rutger Jan van Wouw. Er waren een archief- en bestuursdelegatie getuige van deze feestelijke plechtigheid.
   
   Op 15 december organiseerde het bestuur de jaarlijkse kerstborrel voor alle 49 vrijwilligers.