In gesprek met… Henk Wikkerman
Als ik in maart met mijn voor veel Laarders bekende neef Henk Wikkerman een afspraak probeer te maken, is het voor hem inmiddels al weer bijna een jaar geleden dat hij tot een van de eerste door de corona ernstig getroffen slachtoffers behoorde. Voor hem en zijn gezin een uiterst moeilijke en zware periode, waarin hij op het randje van de dood balanceerde. En hoewel Henk nog steeds niet helemaal de oude is, gaat het met hem momenteel gelukkig weer aardig goed en gaat hij nog steeds vooruit. Toch doet de 75-jarige actieve Laarder in hart en nieren het noodgedwongen nog rustig aan. Op een van de spaarzame sneeuwwitte winterdagen ben ik welkom in zijn mooi aan de rand van Laren gelegen huis, waar hij sinds zijn huwelijk al 50 jaar woont. Samen met zijn vrouw Jetty blikken we terug op de afgelopen heftige periode en daarnaast vooral op alles wat Henk voor Laren en Laren voor hem betekend heeft en nog steeds betekent.
Dit artikel is afkomstig uit Kwartaalbericht 156 [2021-2]. Leden van de Historische Kring Laren ontvangen dit kleurrijke glossy magazine 4 keer per jaar. U kunt hier lid worden. Losse nummers zijn à € 4 per stuk in de Lindenhoeve te koop, zolang de voorraad strekt.
Tekst: Hein Calis
Geboren en getogen
Henk wordt in 1946 geboren als derde kind in een gezin van uiteindelijk zes kinderen. Het gezin Wikkerman woont op de Cornelis Bakkerlaan, waar vader Ruth in een in de tuin gelegen, grote, uit hout opgetrokken werkplaats als zelfstandig meubelmaker het brood voor zijn gezin verdient. Zijn vader is blij als Henk – als oudste zoon in het gezin – na de lagere school kiest voor een opleiding tot stoffeerder aan de MBS-vakschool aan de Laurierstraat in Amsterdam. Na drie gedegen basisopleidingsjaren gaat hij twee jaar stage lopen bij Meijer Woninginrichting in Bussum. Dit voor een startloon van zeven gulden vijftig per week. Hij blijft daar ook na het behalen van zijn diploma werken. Dit laatste tot verdriet van zijn vader, die hem graag bij hem in de zaak had gehad. Toch is Henk blij met zijn keuze van toen. “Want”, zo zegt hij, “ze lieten me daar van alles doen en zo leerde ik het vak door en door kennen.” Na enkele jaren gaat hij met al de daar opgedane basiskennis op zak toch alsnog bij zijn vader in het bedrijf aan de slag. Van daaruit gaat hij op enig moment op freelancebasis voor Balamundi in Huizen aan het werk. Dit bevalt hem zo goed dat hij in vaste dienst treedt. Hij zal daar van zijn 27ste tot zijn pensioen blijven werken en wordt er uiteindelijk de – zoals hij het zelf noemt – technische-PR-man; een mooie – Henk op het lijf geschreven – functie met als taakomschrijving: contact leggen met of naar de klant toegaan om problemen op te lossen als er iets misgaat of dreigt te gaan met de verwerking van de door Balamundi geleverde producten. Een boeiende en afwisselende baan die Henk in de loop der jaren tot overal in het land en ook daarbuiten in heel Europa brengt.
Privé vergaat het hem ook goed. In 1971 trouwt hij met Jetty van den Brink. Samen betrekken ze hun – met vele helpende handen van de familieleden in eigen beheer gebouwde – woning aan de Postiljon.
Artikel uit de Gooi- en Eemlander, voorjaar 1990.
We zijn er op de wereld voor elkaar…
Vanaf zijn 21ste was Henk – net als vader Ruth – al lid van de plaatselijke brandweer. Hij blijft actief lid tot zijn 56ste en blijft ook daarna als oud-lid verbonden. Eenmaal gesetteld breidt de inzet van Henk voor de Larense gemeenschap zich gestaag uit.
Als zijn beide dochters Cindy en Kristel naar de nabijgelegen kleuterschool Mariekes Kindertuin gaan, is hij enige jaren voorzitter van de oudercommissie.
De organisatoren van het jaarlijkse uitje voor bejaarden, toentertijd gekscherend ‘Bijltjesdag’ genoemd, weten hem ook te vinden om deze dag te helpen realiseren. De dag is met een knipoog vernoemd naar groenteboer Bijl die samen met apotheker Armbrust al kort na de Tweede Wereldoorlog het idee opgevat had om eens per jaar op de laatste donderdag van mei of de eerste donderdag in juni een leuk uitje te organiseren; bestaande uit een mooie autorit met onderweg wat stops voor een hapje en een drankje. Een initiatief dat nog altijd voortgezet wordt en waar inmiddels o.a. de derde generatie Armbrust bij betrokken is. Henk heeft jarenlang de route voor die tochten uitgezet en gecontroleerd, zodat de vrijwilligers met de ouderen aan boord niet verdwaalden op hun ritje, Laren – ergens mooi het land in – Laren. Henk is als trouwe vrijwilliger ook hier al lang en nog steeds bij betrokken.
Dat geldt ook voor de Rollybus ’t Gooi: een stichting die een bus voor het vervoer van gehandicapten laat rondrijden. Wederom een organisatie die geheel gerund wordt door vrijwilligers. De Gooise gemeenten en enkele bedrijven sponseren dit initiatief en de gebruikers betalen een kleine vergoeding. Henk doet al jaren op vrijdagmiddag dienst als chauffeur. Het is een van de taken die hij na zijn ziekte weer voorzichtig opgepakt heeft.
Advertentie uit de Gooi- en Eemlander, voorjaar 1990.
Artikelen uit de Gooi- en Eemlander, voorjaar 1990.
Met raad en daad
En dan nog even terug naar de brandweer, want dat is de kapstok waaraan – naast actief bluswerk – nog heel wat meer activiteiten van Henk aan opgehangen zijn. Zo zat hij 17 jaar in het bestuur.
Als oud-brandweerman richtte hij in 2017 samen met zijn vriend Cees Bus het shantykoor ‘de Speuit’ op. Dit koor is ontstaan in de catacomben van de brandweerkazerne in Laren waar de aanvankelijk twaalf leden, waaronder enkele brandweerlieden, in de begintijd mochten oefenen. Onder de bezielende leiding van Cees en Henk is dit koor uitgegroeid tot een volwaardig mannenkoor en daarnaast tot een hechte vriendengroep van zo’n 25 man.
Belangrijkste dwarstak aan de brandweerkapstok is echter de oprichting van de politieke partij: Larens Behoud. Henk vertelt smakelijk over de ontstaansgeschiedenis en de eerste daden van de inmiddels nu al ruim dertig jaar bestaande actieve partij voor dorpsbelangen. Het was in het najaar van 1989 tijdens een gezellig samenzijn van de Larense brandweer en een aantal gasten na afloop van een van de onderlinge wedstrijden tussen de diverse korpsen, dat het gesprek van een viertal aanwezigen kwam op de geplande afbraak van het Sint-Jans ziekenhuis ten behoeve van de bouw van luxe appartementen. Een hot item indertijd. Onder het genot van een biertje spraken de vier gesprekspartners Ernst Wortel, Leo Kok, Wim Huisman en Henk er schande van. Veel oude Laarders hadden in het verleden met dubbeltjes en kwartjes geld bijeen gebracht om de bouw van dit eigen dorpsziekenhuis mede mogelijk te maken. Zomaar slopen, dat kon toch niet. Dat de plaatselijke politiek dat zomaar goed leek te gaan vinden! Wat te doen? Misschien dat de naderende gemeenteraadsverkiezingen kansen tot invloed boden. Veel fiducie had het viertal daar echter niet in. Ernst opperde om zelf mee te doen aan die verkiezingen om zeker te weten dat de boodschap die ze hadden, overkwam. Voor tweehonderd gulden kon je je als nieuwe partij inschrijven, zo wist hij te melden. Nog niet zo’n gek idee vond het kwartet. Maar zoals dat eigenlijk meestal na zo’n gesprek gaat, ging men tevreden over het geventileerde samen gedeelde ongenoegen uiteen zonder dat het besprokene een vervolg krijgt. Eén van het viertal dacht daar dit keer echter anders over. En zo kwam het dat Henk een paar weken later door Ernst werd aangesproken met de mededeling: “Ik krijg nog vijftig gulden van je Henk…” Ernst had de daad bij het woord gevoegd. Ieder betaalde sportief zijn deel en de inschrijving van de spontaan opgerichte nieuwe partij was een feit. “We hadden eigenlijk nauwelijks tot geen programma; zelfs geen naam,” vertelt Henk lachend. “We kwamen op de stemlijst te staan als: ‘Partij Wortel’. Ernst bedacht de slogan: ‘Wees verstandig, eet een wortel. Stem verstandig, stem op Wortel!’”
De benoemingsbrief van Henk in de raad.
Naast Ernst kwamen ook de andere drie medefinanciers van de gloednieuwe partij op de kieslijst. Henk als tweede. Op de avond van de uitslag van de gemeenteraadsverkiezingen zat hij nietsvermoedend thuis een voetbalwedstrijd te kijken toen de telefoon ging. Het bleek de gemeentesecretaris te zijn die hem verzocht naar het gemeentehuis te komen om samen met alle andere gekozen raadsleden het glas te heffen op de behaalde verkiezingsresultaten. Zo startte de eerste Larense dorpspartij en daarmee Henks politieke loopbaan. De werknaam ‘Partij Wortel’ werd kort daarna vervangen door de definitieve naam: ‘Larens Behoud’. Een naam die de doelstellingen van de partij in twee woorden duidelijk neerzette. Eerste wapenfeit was dat – hoewel de sloop van het ziekenhuis niet meer tegen te houden was – toch de karakteristieke gevel in het nieuwbouwplan van de appartementen opgenomen werd en zodoende voor Laren behouden bleef. Henk bleef 20 jaar als raadslid voor de partij actief. “Ik zat daar niet als politicus”, licht hij toe, “want van politiek heb ik niet echt verstand. Nee, ik heb er al die jaren gezeten als belangenbehartiger.” Een mooie nuancering en verduidelijking van zijn taakopvatting. Henk is nog steeds lid en volgt de inbreng van zijn partij in de Larense politiek met veel belangstelling. Hij vindt het fijn dat de partij nog altijd bestaat en met goede betrokken mensen ook nog altijd een duidelijk authentiek pro-Larens geluid laat horen.
Een van de door Henk gemaakte schilderijen in de woonkamer.
Voor en in Laren het goede bewaren
Als ik hem tot slot vraag wat hem vooral aanspreekt in het wonen in Laren en wat hij graag zo goed mogelijk zou willen bewaren, zegt hij na even nadenken: “de gemoedelijkheid, het elkaar kennen en het er zijn voor elkaar.” Hij vindt dat die mentaliteit er nog steeds is, maar… helaas wel duidelijk minder dan in vroeger jaren. Hij kijkt er wat zorgelijk bij. Die zorg klinkt ook door in het antwoord op mijn vervolgvraag wat hij graag zou willen veranderen in zijn dorp.
“Ik zie tegenwoordig te hoge heggen en te veel elektrische hekken”, is zijn korte commentaar. Dat staat voor hem voor het meer op zichzelf gericht zijn van de mensen en voor het in zijn ogen minder bijdragen van die mensen aan de sociale cohesie in de dorpsgemeenschap. Over betrokkenheid van de mensen om hem heen heeft hij overigens niets te klagen. “Mijn vrouw en ik hebben tijdens mijn ziekte van alle kanten steun ondervonden. Ik denk dat ik alleen al wel zo’n 300 brieven en kaarten heb ontvangen en daarbij een echt warm onthaal toen ik na negen weken ziekenhuisopname en revalidatie weer naar huis mocht.” Hij hoopt dat dat goede gevoel en die er-voor-elkaar-zijn-mentaliteit voor de gehele Larense dorpsgemeenschap nog heel lang behouden mag blijven. Larens behoud in zijn diepste betekenis!
Een cursus boekbinden heeft geresulteerd in een complete collectie kwartaalberichten van de Historische Kring Laren.
En dan nog één keer over behoud gesproken. Als ik al met de deurkruk in mijn hand sta – na enkele door hemzelf gemaakte schilderijen bewonderd te hebben – weet Henk me nog te vertellen dat hij nóg een hobby heeft. Vlak voor zijn pensionering bij Balamundi werd hij door het bedrijf in de gelegenheid gesteld om een cursus te volgen om iets te leren op een of ander hobbygebied. “Ik heb toen”, vertelt hij “gekozen voor een cursus boekbinden.” Als ik hem vervolgens vraag of hij daar wat aan gehad heeft, laat hij me trots een keurige kaft – volgens hem moet ik bandje zeggen – zien met de voor mij verrassende opdruk: ‘Historische Kring Laren’. “Ja”, zegt hij glimlachend, “boven heb ik een hele rij van die kaften staan met alle jaargangen van het Kwartaalbericht; van nummer 1 tot nu toe en tevens een rij met alle afleveringen van het Larens Journaal”. Als we samen nog even boven gaan kijken, hoe al dat moois eruit ziet, wijst zijn vrouw Jetty op een viertal dikke ordners. “Kijk”, zegt ze trots, “hierin heb ik in de jaren dat Henk in de raad zat allerlei informatie over de partij en het werk dat Henk ervoor geleverd heeft, opgeslagen.” Larens behoud inoptima forma! Ik zie onze mensen van het archief al breed glimlachen. Mooi stel die twee.
Een groots ‘Welkom thuis’ en intensief herstel na zijn corona-besmetting. Gelukkig gaat het inmiddels weer aardig goed.
2017: Henk in zijn element met zijn makkers van de Speuit.